Szkolenie dla rolników: jak wygląda uprawa konopi włóknistych i oleistych?
Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie w ramach Planu Operacyjnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2020-2021 pt. Alternatywne źródła dochodu dla małych gospodarstw, przeprowadziło 2-dniowe warsztaty oraz opracowało 3 broszury informacyjne dla rolników zainteresowanych tematem. Przewodniki są dostępne są pod adresem www.cdr.gov.pl albo w wersji papierowej w każdym z 16 Wojewódzkich Ośrodków Doradztwa Rolniczego.
Opracowaniem broszury pt. Uprawa konopi włóknistych i oleistych, zajęła się dr Katarzyna Wielgusz, IWNiRZ w Poznaniu.
W ramach projektu w Instytucie Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich – PIB w Poznaniu w dniach 7-8.09.2021r. zainteresowani uczestnicy w trakcie szkolenia tematycznego dowiedzieli się:
- jaka jest biologiczna charakterystyka konopi,
- jak można wykorzystywać konopie,
- jakie odmiany konopi są uprawiane w Polsce,
- jak prawidłowo o optymalnie prowadzić uprawę konopi,
- jak w praktyce wygląda przetwarzanie włókien konopi i produkcja przedmiotów konopnych (sznurków, lin, włókniny, kotonin konopnych, paździerzy, itd.) w Zakładzie Przetwórczym LENKON w Stęszewie.
Poczytaj także nasze artykuły:
Uprawa konopi – jak wygląda zbiór? Jaka jest agrotechnika?
Konopie włókniste – jak uprawiać i ile można za nie dostać?
Uprawa konopi włóknistych może być bardzo opłacalna
Uwarunkowania prawne uprawy konopi
Obowiązującą ustawą w Polsce, której należy bezwzględnie przestrzegać chcąc uprawiać konopie włókniste, jest znowelizowana ustawa dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2019 roku, poz. 852, 1655, 1818). Uprawa konopi włóknistych i oleistych może być prowadzona wyłącznie na potrzeby przemysłu włókienniczego, chemicznego, celulozowo-papierniczego, spożywczego, kosmetycznego, farmaceutycznego, materiałów budowlanych oraz nasiennictwa.
Uprawa innych konopi niż włókniste jest w naszym kraju zabroniona. Corocznie, sejmik danego województwa po zasięgnięciu opinii Ministra Zdrowia oraz Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w drodze uchwały określa ogólną powierzchnię przeznaczoną pod uprawy konopi włóknistych. Rejonizację określa się każdego roku, na wniosek podmiotów, które posiadają zezwolenie Marszałka Województwa na prowadzenie działalności w zakresie skupu konopi włóknistych.
Zezwolenie, o którym mowa wydaje się w drodze decyzji wówczas, gdy wnioskodawca przedłoży dokumenty, w których określa:
- dokładne dane, adres miejsca wykonywania działalności w zakresie skupu,
- informacje o zakresie i celu podejmowanej działalności,
- dokładne uzasadnienie celu prowadzonej działalności.
Decyzja Marszałka może być wydana bezterminowo bądź na czas określony.
Polskie odmiany konopi
Polskie odmiany konopi siewnych są zarejestrowane w wykazie Krajowego Rejestru Odmian Roślin Rolniczych, Warzywnych i Sadowniczych (COBORU, Słupia Wielka):
- Białobrzeskie
- Tygra
- Wojko
- Rajan
- Henola
Instytut dysponuje kilkoma odmianami konopi włóknistych: Białobrzeskie, Tygra, Rajan, Wojko oraz Henola (typ oleisty). Odmiany różnią się wysokością plonów nasion, słomy, zawartością i jakością włókna, zawartością: celulozy, olejków eterycznych i CBD.
Zobacz także: Która odmiana konopi oleistych jest najlepsza?
Jakich warunków klimatyczno-glebowych wymagają uprawy konopne?
Polskie odmiany konopi włóknistych można uprawiać na terenie całego kraju. Należy jednak pamiętać, że są to rośliny o dużej biomasie i aby uzyskać wysoki plon potrzebują gleb żyznych o wysokiej kulturze. Często można spotkać informacje, iż konopie są roślinami mało wymagającymi, które wyrosną na każdej glebie. Prawdą jest, że rośliny wyrosną, ale wydany plon będzie znikomy lub nie będzie go wcale.
Konopie wymagają zatem gleb:
- żyznych i głębokich,
- o uregulowanych stosunkach wilgotnościowych,
- zasobnych w składniki pokarmowe i próchnicę,
- często zaliczanych do gleb typu pszenno-buraczanego.
Gleby słabo osuszone nie są zalecane, ponieważ nadmiar wody powierzchniowej po ulewnych deszczach może spowodować uszkodzenie upraw konopi. Konopie są niezwykle wrażliwe na powodzie i zbyt zwięzłe gleby.
Jak nawozić konopie włókniste i oleiste?
Zaleca się przebadanie gleby w stacji chemiczno-rolniczej przed uprawą. Należy sprawdzić zawartość podstawowych makroelementów oraz zawartość miedzi, poziom siarki elementarnej, siarczanu potasu, aby mieć pewność, że nie są one zbyt wysokie. Aby uzyskać najbardziej wiarygodne dane, próby gleby należy pobrać późną jesienią lub wczesną wiosną.
Nie od dziś nawozy organiczne i komposty były i są używane w uprawach roślin rolniczych. Mają one ogromny wpływ na poprawę żyzności gleby. Zawartość składników odżywczych w odchodach zwierzęcych jest różna. W zależności od różnych czynników, takich jak źródło i rodzaj paszy, a także wiek i gatunek zwierzęcia, czy sposób przechowywania. Nawozy organiczne, bogate w niezbędne składniki odżywcze, takie jak np. azot, który jest jednym z kluczowych składników wymaganych dla uprawy konopi, są zalecane w uprawach konopi włóknistych. Nawożenie organiczne pomaga również w ograniczeniu spływu składników odżywczych i wymywaniu azotanów z gleby.
Termin siewu konopi ma znaczenie przy plonowaniu
Konopie należy siać pod koniec siewu zbóż jarych, w glebę o temperaturze minimum 8°C na głębokość 3-4 cm. Wysiew nasion w niedostatecznie ogrzaną glebę przedłuża kiełkowanie nasion i zwiększa zaniki roślin.
Zwykle termin siewu przypada, w zależności od regionu Polski, na pierwszą i drugą w południowej części kraju, trzecią i czwartą dekadę kwietnia środkowej części Polski oraz pierwszą dekadę maja w Polsce Północnej. Bardzo ważna jest wilgotność gleby.
Siewu nie powinno się opóźniać dłużej niż do 20 maja, ponieważ siew po tym terminie powoduje już wymierne straty w plonie. W ostatnich latach coraz częściej w maju występują niedobory wody w glebie, co przyczynia się do braku lub bardzo nierównomiernych wschodów konopi włóknistej.
W uprawie konopi czy na kwiatostany, czy na włókno, można wybrać nieco późniejsze terminy siewu, gdyż zbiór plonów będzie miał miejsce wcześniej niż w przypadku zbioru plonu nasion.
Zobacz także:
Jakie zastosowanie mogą mieć konopie włókniste?
Jak zaplanować uprawę konopi włóknistych na następny sezon?
Jakie patogeny zagrażają konopiom włóknistym i oleistym?
Panuje powszechna opinia i jest ona prawidłowa, że konopie to rośliny odporne na choroby. Jednakże w warunkach niesprzyjających pewne czynniki, np. uprawa na polach przenawożonych azotem, zbyt gęsty siew, długotrwała wilgoć, choroby grzybowe mogą spowodować duże straty w uprawie.
Jedną z najczęstszych chorób jest szara pleśń (Botrytis cinerea), która pojawia się w warunkach wysokiej wilgotności i może występować w całym okresie wegetacji. Szara pleśń niszczy siewki i rośliny starsze, a także łatwo przenosi się z rośliny na roślinę poprzez zarodniki konidialne, które są przenoszone z wiatrem. Zainfekowane rośliny przeważnie zamierają, a w ich tkankach i kwiatostanach tworzą się przetrwalniki, które zimują na resztkach chorych roślin.
Sporym zagrożeniem może być także zgnilizna twardzikowa (Sclerotinia sclerotiorum). Jej objawem jest szarobiały nalot w dolnej części łodyg, w którym znajdują się sklerocja, czyli forma przetrwalnikowa grzyba. Łodygi przełamują się w miejscach plam, co w konsekwencji odbija się na plonie i jakości włókna. Przetrwalniki pozostają na resztkach chorych roślin i mogą być także przenoszone wraz z nasionami.
Więcej informacji w broszurze pod adresem: Uprawa konopi włóknistych i oleistych.
Oprac. Natalia Marciniak-Musiał
Na podstawie broszury i informacji zawartych na stronie: CDR w Brwinowie: Alternatywne źródła dochodu dla małych gospodarstw – podsumowanie operacji
Zdjęcie: Archiwum TPR
