Jak wysoki rośnie dereń?
Dereń osiąga 5 m wysokości i tyleż samo może osiągnąć rozrastając się na boki. Może być jednak prowadzony również jako drzewko, którego korona osadzona jest na niskim pniu. Jest rośliną długowieczną, mogącą obficie owocować przez 150 lat. W pierwszych dniach marca, w okresie bezlistnym, obsypuje się gęsto żółtymi, drobnymi kwiatami zebranymi w małe pęczki po kilka sztuk. Z kwiatów tworzą się owoce, które dawniej cieszyły się ogromną popularnością, dziś są nieco zapomniane.
Co się robi z owoców derenia?
Owoce derenia są doskonałym surowcem na dżemy, konfitury o niepowtarzalnym smaku oraz nalewkę, słynną dereniówkę. Jego niewielkie, podłużne czerwone bądź żółte owoce o cierpkim smaku, porównywalnym do żurawiny lub kwaśnej wiśni, posiadają duże ilości żelaza, potasu, wapnia, fosforu, cynku, miedzi i manganu, a także beta-karoten, flawonoidy i kwasy organiczne. Dereń ma bardzo szerokie zastosowanie i jest cenną rośliną z uwagi nie tylko na owoce, lecz także pestki, liście, drewno oraz korzenie. Tę roślinę znano już w średniowieczu a z twardego dereniowego drewna robiono koła, broń i wiele innych.
Czy dereń ma duże wymagania glebowe?
Roślina nie ma dużych wymagań glebowych, może rosnąć na glebach suchych, ubogich w składniki pokarmowe, najlepsze jednak stanowisko to gleba lessowa lub gliniasto-piaszczysta. Odpowiedni odczyn gleby to pH 7–8. Pod jego uprawę warto wybrać stanowisko o słonecznej wystawie, bo to gatunek światłolubny. I jako atut należy podkreślić odporność na choroby i szkodniki, co predysponuje go do upraw ekologicznych. Plantacje prowadzi się w formie niskich krzewów o szerokiej koronie bądź w formie drzew formowanych na niskim pniu do 3–5 konarów. Ponieważ dobrze znosi cięcie, można go formować bez obaw a dodatkowo zyskujemy owoce o większej masie i lepszej jakości. Im wcześniej rozpoczniemy formowanie, tym lepiej.
Jak sadzić derenia?
Rośliny sadzimy w rzędzie co ok. 2 m, natomiast między rzędami zachowujemy odległość 4-metrową, przy glebie żyznej odstępy zwiększamy do 3x5 m. Jako materiał nasadzeniowy wybierajmy 2-, 3-letnie okulanty z uformowanym pniem i co bardzo ważne, musimy uprawiać co najmniej 2 lub 4 odmiany szlachetne, a każda z nich będzie zapylaczem, co podniesie zawiązywanie owoców i plonowanie. W pierwszych latach uprawy chwasty niszczymy mechanicznie. Potem zda egzamin ściółkowanie roślin, które ograniczy rozwój chwastów i zatrzyma parowanie wody z gleby. Dereń nie lubi nadmiernego nawożenia i lepiej dawkę posypową podzielić na kilka mniejszych.
Które odmiany derenia są wybierane najczęściej?
Wśród ogromnej ilości odmian derenia jadalnego, sporym zainteresowaniem cieszą się polskie oraz ukraińskie. Do uprawy w naszym klimacie polecane są szczególnie odmiany pochodzące z Bolestraszyc. Wśród nich największym uznaniem cieszy się najwcześniejsza Dublany o dużych, ładnych i słodkich owocach, Szafer na plantacje deserowe i przetwórcze oraz Bolestraszycki o dużych, ciemnych i smacznych owocach, a z odmian późniejszych Podolski i Florianka.
Wśród odmian ukraińskich na uwagę zasługuje najwcześniejsza Nikołka i Elegantnyj, której owoce nie opadają po dojrzeniu. Jako średnio wczesna polecana jest Elena o bardzo smacznych, ciemnych owocach, Radost oraz Swietlaczok. Ciekawą odmianą ukraińską o ciemnych owocach dobrze odchodzących od pestki jest Starokijewski. W naszych warunkach również uda się ukraiński Semen i Władymirski. W handlu są także odmiany żółtoowocowe np. Jantarnyj, Nieżnyj, Bukowiński czy Alosza. Jolico – odmiana austriacka, rodzi gigantyczne, czerwone, słodkie i smaczne owoce. Golden Glory rodzi żółte, kwaskowate owoce. Ciekawym smakiem ananasa wyróżnia się odmiana żółtoowocowa Flava.
Przeczytaj również:
Małgorzata Wyrzykowska
