Jakimi roślinami żywi się szarka?
Roślinami żywicielskimi szarki są śliwy, brzoskwinie, morele, a także ałycza. I tu pojawia się największy problem, bo ałycze rosną dziko i nie podlegają ani kontroli, ani ochronie, więc są potencjalnym źródłem tej choroby a mszyce zasiedlające ten gatunek, przenoszą wirusa na kolejne drzewa. Mszyca śliwowo-kocankowa jest najbardziej efektywnym wektorem, ale roznoszą go też: mszyca śliwowo-chmielowa, brzoskwiniowo-ziemniaczana i śliwowo-ostowa. Wirus jest przenoszony także przez zrazy i oczka pobrane z chorego drzewa, podkładki wegetatywne, a także pestki brzoskwiń i moreli.
Wirus powoduje objawy na liściach i owocach porażonych drzew. Na odmianach mniej wrażliwych można znaleźć objawy choroby tylko na liściach, które przybierają postać chlorotycznych pierścieni, pasów biegnących wzdłuż nerwów oraz plam. Każda odmiana charakteryzuje się innym wzorem plam. Np. odmiany wrażliwe mają bardziej rozmyte chlorozy, które zajmują dużą część blaszki liściowej. U odmian mniej wrażliwych występuje 2 do 3 pierścieni lub jasnych pasków na liściach. Wiosną można zaobserwować zmiany tuż po przekwitnieniu, lecz jeśli wiosna jest chłodna, zmiany zauważymy dopiero w połowie czerwca.
Jak wyglądają śliwy porażone szarkiem?
Silne objawy na owocach występują głównie u odmian z grupy węgierek. Na około 3 tygodnie przed terminem dojrzewania owoców pojawiają się, na jeszcze zielonej powierzchni, jasnofioletowe, okrągłe lub półokrągłe plamy. W momencie, gdy owoce przybierają czerwoną barwę, plamy zmieniają kolor na granatowy a z chwilą dojrzewania zapadają się, tworząc bruzdy. Są one bardziej widoczne, gdy zetrzemy z owocu woskowy nalot. Miąższ w miejscu plam jest brązowoczerwony, gąbczasty, z licznymi skupiskami komórek nekrotycznych a czasem z kropelkami gumy. Owoce chorych drzew przedwcześnie dojrzewają i opadają.
Na renklodach objawy szarki są bardzo łagodne i zwykle mają postać półokrągłych, fioletowoczerwonych pierścieni bez zmian miąższu ani deformacji. Widoczne są natomiast zmiany na owocach ałyczy, gdzie porażone owoce są znacznie mniejsze od zdrowych a na skórce pojawiają się wąskie, wydłużone, ciemnobrązowe plamy. Na brzoskwini szarka powoduje lekkie deformacje owoców, na niektórych odmianach występują chlorotyczne pierścienie, lecz nie ma zmian w miąższu.
Jak smakują owoce porażonej szarkiem śliwy?
Porażone śliwy są bardzo niesmaczne, owoce posiadają zmniejszoną zawartość cukrów a zwiększoną kwasów, a w smaku mają nutkę pleśni. Owoce nie nadają się do spożycia ani na przetwory. Badania wykazały, że przeciętnie plon z chorych drzew Węgierki Zwykłej, jako przedstawicielki odmian najbardziej wrażliwych, zmniejszony jest o ok. 50% niż ze zdrowych. Wrażliwą odmianą jest Węgierka Wangenheima oraz Węgierka Wielka. Zakładając plantację materiał nasadzeniowy warto kupować tylko w certyfikowanych, zaufanych szkółkach.
Po długich latach badań wyhodowano odmiany odporne na szarkę m.in. Jojo, Jofela, Jolina, Temano, Katina, Kalipso, Herman, Carpatin, Cacanska Lepotica i Najbolia. Chorobę ograniczymy zwalczając mszyce. Porażone ospowatością śliw drzewka zaleca się wykopać i zniszczyć.
Przeczytaj również:
Małgorzata Wyrzykowska
