W warunkach naszego kraju żyje ok. 450 gatunków zwójkówek o większym lub mniejszym znaczeniu gospodarczym. Są to typowe roślinożerne polifagi, czyli żerujące na wielu lub kilku gatunkach roślin.
Z artykułu dowiesz się:
- które gatunki drzew i krzewów atakuje oraz jak wygląda wydłubka oczateczka?
-
jak wygląda zwójka porzeczkóweczka i które drzewa oraz krzewy atakuje?
Które gatunki drzew i krzewów atakuje oraz jak wygląda wydłubka oczateczka?
Wydłubka oczateczka preferuje jabłoń, gruszę, śliwę, morelę i porzeczkę, ale nie pogardzi innymi liściastymi.
Motyl ma rozpiętość skrzydeł do 18 mm, które do 1/3 są szare, środkowa część jest biała, natomiast szczytowa jest ciemna z rozmytym rysunkiem. Jajo wydłubki jest owalne, początkowo błyszczące i przezroczyste, z czasem staje się zielonkawe. Gąsienica jest brązowa z czarną główką i dwoma rzędami czarnych kropek, o długości do 1,5 cm. Poczwarka jest jasnobrązowa o długości 1 cm, ukryta w białym kokonie. Szkodnik zimuje jako gąsienica w I lub II stadium rozwojowym, w białych oprzędach przy pąkach, w szczelinach kory lub pod liśćmi przyczepionymi do pędów. W końcu marca lub w kwietniu, gdy temperatura osiągnie 8–10 stopni C, gąsienice opuszczają swoje zimowe kryjówki i wgryzają się w pąki liściowe i kwiatowe i je wyjadają. Potem żerują w sprzędzionych rozetach liści i pąkach kwiatowych, gdzie żer trwa do końca kwitnienia jabłoni.
Wiosną gąsienice wyjadają pąki, następnie oprzędzają rozwijające się rozety liściowo-kwiatowe i żerują wewnątrz nich wygryzając dziury w liściach oraz, co jest bardziej szkodliwe, zjadają lub podgryzają pąki kwiatowe. W efekcie pąki pozostają zamknięte. W krańcowych przypadkach obserwowane zniszczenia kwiatostanów sięgały 80%. W drugiej połowie lata gąsienice szkieletują liście, co już nie wpływa tak znacznie na plon, ale wygryzają w skórce owoców liczne, drobne, blisko siebie ułożone dziurki. Tylko na powierzchni albo zagłębione nie więcej niż 1/2 cm. Uszkodzenia te można zaobserwować w miejscu, gdzie jak wspomniałam, był przyklejony liść i skórka nie została wybarwiona. Te owoce nie nadają się do przechowywania, bo są nietrwałe.
Jakie szkody wyrządza płatkówka pstrocineczka?
Płatkówka pstrocineczka to kolejny motyl z rodziny zwójkowatych. Gąsienice tego gatunku wyrządzają takie same szkody jak gąsienice wydłubki oczateczki, lecz w mniejszym stopniu uszkadzają owoce, koncentrując się na liściach. Roślinami żywicielskimi płatkówki są różne gatunki drzew i krzewów owocowych, lecz główną rośliną pozostaje jabłoń. Motyl płatkówki ma skrzydła o rozpiętości do 20 mm, barwy brązowoszarej z fioletowym odcieniem, z białą częścią szczytową. Jajo jest owalne, przezroczyste, białawe, gąsienica szarozielona z czarnymi brodawkami i czarną głową. Poczwarka jak u wydłubki brązowa, ukryta jest białym kokonie. Płatkówka najczęściej żeruje w zaniedbanych sadach jabłoniowych, czereśniowych czy śliwowych.
Wiosną podobnie jak u wydłubki gąsienice żerują w luźno uplecionych przędzą rozetach liściowych, w dwóch liściach połączonych przędzą lub rurkowo zwiniętych przez siebie liściach albo w pąkach kwiatowych. Gąsienice II i III pokolenia zimują w szczelinach kory w pobliżu pąków. W czasie kwitnienia jabłoni (w połowie maja), następuje przepoczwarczenie i wylot motyli pod koniec kwitnienia. Samice składają wówczas jaja (są bardzo płodne i mogą złożyć do 170 jaj) na dolnej stronie liści. Wylęgłe w lipcu gąsienice po krótkim okresie żerowania przechodzą do kryjówek zimowych.
Jak wygląda zwójka porzeczkóweczka i które drzewa oraz krzewy atakuje?
Zwójka porzeczkóweczka występuje podobnie jak jej poprzedniczki na prawie wszystkich drzewach i krzewach owocowych. Motyl ma przednie skrzydła żółtobrązowe z ciemniejszymi, poprzecznymi pasami, a tylne brązowoszare o rozpiętości do 2,2 cm. Jajo jest jasnozielone, składane po kilka szt. na górnej stronie liścia lub na korze w podłużnych złożach. Samice są bardzo płodne, mogą złożyć do 200 jaj. Gąsienica o długości ok. 2 cm jest zielonkawa z żółtozieloną głową.
Gąsienice żerują w luźno sprzędzionych rozetkach liściowo-kwiatowych, wyjadając w nich liście i pąki kwiatowe. W czerwcu i lipcu szkieletują liście a na owocach wygryzają nieregularne powierzchnie skórki. Trzeci okres szkodliwości przypada na sierpień i wrzesień, kiedy gąsienice II pokolenia szkieletują liście i uszkadzają owoce. Zimują gąsienice w oprzędach w szczelinach kory, rozwidleniach gałęzi pod suchymi liśćmi.
Małgorzata Wyrzykowska
