Do kłoszenia zbóż i ewentualnego ograniczania fuzariozy kłosów jeszcze chwila. Wcześniej w rozwoju zbóż jest ważniejsze zagrożenie – septorioza paskowana liści, z miesięcznym okresem inkubacji. Obie choroby cechuje to, że powinny być zwalczane, zanim pojawią się objawy. Ale skąd mamy wiedzieć, czy są, czy poraziły rośliny?
Z artykułu dowiesz się:
- jak przeprowadzić test kopertowy na obecność fuzariozy w uprawie?
-
kiedy jest odpowiedni moment na ograniczenie septoriozy paskowanej liści?
Jest prosty sposób dający odpowiedź z pewnym wyprzedzeniem i pomagający podjąć decyzję o potrzebie wykonania zabiegu fungicydowego – prosty test kopertowy. Instrukcję przeprowadzenia testu do oceny zagrożenia fuzariozą kłosów i innymi chorobami porażającymi kłosy przedstawia często prof. dr hab. Marek Korbas w publikacjach IOR – PIB w Poznaniu. Przez pewną analogię podobny test możemy wykonać w celu monitorowania septoriozy paskowanej liści.
Jak przeprowadzić test kopertowy na obecność fuzariozy w uprawie?
Fuzariozę kłosów chorobę najgroźniejszą dla jakości ziarna, w łanie pszenicy zauważymy zbyt późno, aby jeszcze ją ograniczyć.
Procedura wykonania testu kopertowego, pozwalająca odkryć zagrożenie fuzariozą z wyprzedzeniem, jest następująca:
- zbieramy kłosy,
- rozkładamy na dobrze zwilżonej gazecie,
- składamy przygotowaną do testu próbkę umieszczając w papierowej torbie (lub dużej kopercie).
- taki pakunek umieszczamy w foliowej torbie i wkładamy do ciemnego miejsca (szuflady) na 4 doby,
- po dwóch dniach możemy wyjąć i skontrolować wilgotność pakunku,
- w razie potrzeby gazetę trzeba skropić,
- ocenę wykonujemy po 96 godzinach (4 dobach),
- jeżeli na kłosach nie ma nic, idziemy w pole pobieramy kłosy i nastawiamy kolejny test.
Kiedy należy wykonać zabieg ochronny?
Stwierdzona na kłosach z testu biała watowata grzybnia jest sygnałem, by wykonać zabieg ochronny. Grzybnia może mieć różowy odcień, a plewki mogą mieć zabarwienie buraczkowe. Mogą też być obecne pomarańczowe grudki. Takie objawy, to ewidentne potwierdzenie fuzariozy kłosów, ale test może wskazać zagrożenie innych sprawców chorób kłosa. Np. zbrązowienia plew w górnej części mogą oznaczać septoriozę plew, a żółty kolor przebarwień i pyłu wewnątrz plew może wskazywać na obecność rdzy żółtej. Jeżeli jednak po 96 godzinach trwania testu kłos zblednie, nie będzie grzybni, zbrunatnień lub zżółknięć – test powtarzamy.
W trakcie kłoszenia powinniśmy wykonać kilka takich testów i zdecydowanie warto to robić niż stosować ochronę kłosa profilaktycznie – na oko. Dzięki prostemu testowi jesteśmy w stanie trafić z zabiegiem w optymalnym dla jego skuteczności terminie, a przy braku zagrożenia fuzariozą sporo zaoszczędzić na ochronie.
Kiedy jest odpowiedni moment na ograniczenie septoriozy paskowanej liści?
Septoriozę paskowaną liści powinno się ograniczać zaraz po infekcji, a ma ona niestety bardzo długi okres inkubacji. Zależnie od warunków pogodowych i od wrażliwości odmiany, ten okres może trwać od ok. 16 dni do nawet 38 dni. Wykonując test kopertowy z wyprzedzeniem dowiemy się o zagrożeniu septoriozą, ale także rdzą brunatną i żółtą oraz brunatną plamistością liści.
Do testu musimy zebrać losowo kilkadziesiąt liści flagowych. Zebraną próbę należy następnie położyć na zwilżonym papierze (najlepiej zwilżyć kilka arkuszy zwykłego papieru gazetowego) i złożyć na pół. Tak przygotowaną próbkę wkładamy do zwilżonej dużej koperty lub zwykłej papierowej torby. Całość wkładamy do torby foliowej (zwykła reklamówka) z otworami dającymi dostęp powietrza. Przygotowany pakunek najlepiej włożyć do szuflady w miejscu, gdzie zapewniona będzie temperatura 18–20 st. C.
Jeżeli septorioza paskowana liści lub inne choroby są w łanie – już po kilku dniach pojawią się na liściach chlorotyczne lub nekrotyczne plamy. Gdy stwierdzimy w teście objawy septoriozy paskowanej liści i pogoda sprzyja jej rozwojowi – trzeba wykonać zabieg. Jeżeli po ok. 4 dniach trwania testu nic nie stwierdzimy, ponownie powinniśmy pójść w pole, zebrać liście i test powtórzyć.
Marek Kalinowski
