Co jest podstawowym kryterium doboru odmian zbóż ozimych w naszym klimacie?
Pszenica zwyczajna ozima jest zbożem o największym areale uprawy sięgającym ok. 2,3 mln ha. W naszym klimacie podstawowym kryterium doboru odmian zbóż ozimych jest przyzwoita zimotrwałość, w przypadku pszenic co najmniej 4 w skali 9-stopniowej.
Bardzo ważna jest stabilność i wierność plonowania odmian w rejonie uprawy i tu z pomocą przy wyborach przychodzą tworzone Listy Odmian Zalecanych. Oczywiście postęp w plonowaniu daje nowa genetyka odmian i dobrze przygotowany, zaprawiony kwalifikowany materiał siewny.
Które odmiany zbóż ozimych są najbardziej zimotrwałe?
Warto używać zaprawionego materiału kwalifikowanego i korzystać z postępu hodowlanego. Nowe odmiany są plenne, a przy okazji wiele z nich cechuje się wyjątkową odpornością na patogeny. Oczywiście zawsze priorytetem wyboru odmian pszenicy ozimej do uprawy w Polsce powinna być zimotrwałość na poziomie co najmniej 4 w skali 9-stopniowej.
Z aktualnych danych COBORU wynika, że najbardziej zimotrwałymi odmianami z oceną 6 w skali 9-stopniowej są Arkadia i Ostroga. Kolejne wśród najbardziej zimotrwałych z oceną 5,5 są: Medalistka, LG Jutta, Lokata, Euforia i Hondia. Ocenę 5 mają: Impresja, Intuicja, Belissa, Alabama, Plejada, Maxus, Rotax, SY Yukon i Tytanika.
Na co warto zwrócić uwagę, wybierając odmianę zbóż ozimych?
Warto zwrócić uwagę na cechy odporności i tolerancji odmian na choroby, dzięki czemu łatwiej będzie uzyskać zadowalające plony przy uprawie pszenicy w zmianowaniu po zbożach lub zredukować zużycie środków ochrony w poprawnym zmianowaniu. Nie ma pod tym względem odmian wybitnych, ale są między nimi duże różnice.
W przypadku np. rdzy żółtej wiele odmian w skali 9-stopniowej ma wycenioną odporność na 6, a najniższe oceny dla kilku odmian to zaledwie 2. Różnice są znaczne i podobnie jest w przypadku kompleksu chorób podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, septoriozy paskowanej liści, fuzariozy kłosów.
Które odmiany pszenicy ozmej są rekomendowane do uprawy?
Biorąc pod uwagę ważne cechy odmian starajmy się zawężać wybór do Listy Odmian Zalecanych do uprawy w województwach. Te informacje opracowane na podstawie danych COBORU znajdziecie na mapie, a poniżej prezentujemy skrócone charakterystyki czterech najczęściej rekomendowanych odmian na LOZ.
- Venecja – odmiana jakościowa (grupa A). Zimotrwałość 4,0 w skali 9-stopniowej. Odporność na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego i septoriozę plew – średnia, na rdzę brunatną, rdzę żółtą, brunatną plamistość liści, septoriozy liści i fuzariozę kłosów – dość mała. Rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna dość słabe, gęstość w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie w kłosie przeciętna, liczba opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka średnia, ilość glutenu dość mała. Wskaźnik sedymentacyjny SDS bardzo duży. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
- Revolver – odmiana chlebowa (grupa B). Zimotrwałość 4,5 w skali 9-stopniowej. Odporność na rdzę brunatną i septoriozy liści – duża, na brunatną plamistość liści i fuzariozę kłosów – dość duża, na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego i septoriozę plew – średnia, na rdzę żółtą – dość mała. Rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna dość słabe, gęstość ziarna w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie w kłosie dość duża, liczba opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka dość mała, ilość glutenu mała do bardzo małej. Wskaźnik sedymentacyjny SDS bardzo duży. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
- Euforia – odmiana jakościowa (grupa A). Zimotrwałość 5,5 w skali 9-stopniowej. Odporność na mączniaka prawdziwego i rdzę brunatną – dość duża, na choroby podstawy źdźbła, rdzę żółtą, septoriozy liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów – średnia, na brunatną plamistość liści – dość mała. Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie w kłosie dość duża, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka średnia, ilość glutenu dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki średnia. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża.
- Artist – ta odmiana chlebowa (grupa B) w ub.r. została skreślona z Krajowego rejestru, ale nadal jest wysoko w rekomendacjach do uprawy. Z obrotu ma być wycofana do końca czerwca 2026 r. Jej zimotrwałość to 4,0 w skali 9-stopniowej. Plenność bardzo dobra. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i septoriozę plew – dość duża, na choroby podstawy źdźbła i fuzariozę kłosów – średnia, na brunatną plamistość liści i septoriozy liści – dość mała. Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie dość słabe, gęstość w stanie zsypnym dość mała. Odporność na porastanie w kłosie dość duża, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
Poznaj również:
Marek Kalinowski
