Na co warto zwracać uwagę przy wyborze odmian pszenżyta ozimego?
Każda z 21 rekomendowanych do uprawy odmian pszenżyta ozimego jest cenna i unikatowa. Wybierając odmiany z LOZ nie patrzymy tylko na tzw. liderów. Trzeba zwracać uwagę nie tylko na plon, ale cechy odporności odmian, wrażliwości na zasolenie i pH stanowiska, czy na wczesność dojrzewania, a zatem i zbioru. Zawsze warto prześledzić szczegóły wyników plonowania odmian COBORU z oddziałów Stacji Doświadczalnych Oceny Odmian, które są najbliżej naszego gospodarstwa.
Które odmiany pszenżyta ozimego są zimotrwałe?
Oczywiście plon liczy się najbardziej i w tej kategorii rzeczywiście wybija się w ostatnich latach badań odmiana SU Liborius. Testem dla jej rewelacyjnych wyników może być niestety mroźna zima bowiem ma zimotrwałość wycenioną na 4 w skali 9-stopniowej, czyli na małą do średniej. SU Liberiusowi nie ustępuje odmiana Belcanto. To najkrótsze pszenżyto z odmian tradycyjnych, które mimo niepozornych kłosów w każdym roku plonuje bardzo wysoko. To odmiana sztywna i zdrowa, godna uwagi.
Wśród odmian pszenżyta ozimego na LOZ dożo jest nowości rejestrowanych w kilku ostatnich latach. Czy starsze kreacje dużo ustępują tym najnowszym? Niekoniecznie, chociaż te najnowsze zdecydowanie lepiej prezentują się pod kątem odporności na choroby. Po prostu niektóre patogeny po 5–6 latach uprawy odmian przełamują odporność. Potencjał plonowania nie jest jednak radykalnie wyższy.
Odmiany krótkosłome pszenżyta ozimego
Trzecią odmianą na LOZ w kolejności najczęściej rekomendowanych jest Corado. Ma bardzo długi imponujący kłos o bardzo wysokim potencjale plonowania. Należy do odmian krótkosłomych. Nieco późniejszą odmianą i też krótkosłomą jest Panaso.
Co trzeba wiedzieć o uprawie tych i innych odmian krótkosłomych pszenżyta ozimego?
Otóż ważny jest reżim agrotechniczny takich odmian w zakresie gęstości siewu.Takie odmiany mają silną krzewistość i siać należy je zdecydowanie rzadziej niż odmiany tradycyjne. Lepiej sprawdzą się też w siewach opóźnionych. Nadmierne rozkrzewienie przy gęstym siewie to pewne kłopoty z chorobami, ale także z wyleganiem mimo krótkiej słomy. W jakim zagęszczeniu siać odmiany krótkosłome? Najlepiej korzystać w tym zakresie z rekomendacji hodowców. W centralnej Polsce zalecany jest siew pszenżyt ozimych krótkosłomych w ilości 250–260 ziaren na metr kwadratowy (ok. 130–140 kg materiału siewnego/ha). Poniżej na podstawie Listy opisowej odmian COBORU przedstawiamy charakterystykę najczęściej rekomendowanych, a na mapie kompletną LOZ pszenżyta ozimego na 2023 r.
- SU Liborius
Odmiana pastewna wpisana do Krajowego rejestru w 2019 r., rośliny dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki średni. Zimotrwałość mała do średniej (4,0). Odporność na rdzę żółtą – duża, na pleśń śniegową, fuzariozę kłosów – dość duża, na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, rynchosporiozę, septoriozę plew i septoriozę liści – średnia, na rdzę brunatną – dość mała. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren bardzo duża, wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym mała. Odporność na porastanie w kłosie i liczba opadania dość małe. Zawartość białka mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
- Belcanto
Odmiana pastewna wpisana do Krajowego rejestru w 2018 r., o średniej wysokości roślin i przeciętnej odporności na wyleganie. Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średniej. Zimotrwałość na poziomie 5,5. Odporność na rdzę żółtą – duża, na rdzę brunatną i septoriozę liści – dość duża, na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, rynchosporiozę i fuzariozę kłosów – średnia, na pleśń śniegową i septoriozę plew – dość mała. Termin kłoszenia i dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym bardzo duża. Odporność na porastanie w kłosie dość duża, liczba opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
- Corado
Odmiana pastewna wpisana do Krajowego rejestru w 2020 r., rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki średni. Zimotrwałość dość duża (5,5). Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną, rdzę żółtą, rynchosporiozę, septoriozę liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów – dość duża, na pleśń śniegową – średnia, na choroby podstawy źdźbła – dość mała. Termin kłoszenia późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie w kłosie dość mała, liczba opadania średnia. Zawartość białka dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
- Medalion
Odmiana pastewna wpisana do Krajowego rejestru w 2020 r., dość wysoka, o przeciętnej odporności na wyleganie. Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki średni. Zimotrwałość dość duża (5,5). Odporność na pleśń śniegową, mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i rdzę żółtą – dość duża, na choroby podstawy źdźbła, rynchosporiozę, septoriozę liści, septoriozę plew, fuzariozę kłosów – średnia. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość mała. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania dość duża. Zawartość białka dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
- Tadeus
Odmiana pastewna wpisana do Krajowego rejestru w 2017 r., rośliny niskie, o dużej odporności na wyleganie. Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średnie Zimotrwałość średnia (5,0). Odporność na pleśń śniegową, choroby podstawy źdźbła i mączniaka prawdziwego – dość duża, na rdzę żółta, septoriozę liści, rynchosporiozę i fuzariozę kłosów – średnia, na rdzę brunatna i septoriozę plew – dość mała. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren, wyrównanie ziarna i gęstość ziarna w stanie zsypnym średnie. Odporność na porastanie w kłosie duża, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby mała.
- Meloman
Odmiana pastewna wpisana do Krajowego rejestru w 2014 r., o średniej wysokości roślin i dość dużej odporności na wyleganie. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki średni. Zimotrwałość na poziomie 5,5. Odporność na mączniaka prawdziwego – duża do bardzo dużej, na choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną, septoriozę liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów – dość duża, na rynchosporiozę – średnia, na pleśń śniegową dość mała. Termin kłoszenia średni, dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym – duża. Odporność na porastanie w kłosie dość duża, liczba opadania – duża. Zawartość białka dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
Marek Kalinowski
