Część odmian z tej grupy wczesności lepiej jest jednak uprawiać do końca wegetacji. Jest to jednak uzależnione nie tylko od genetyki odmian, ale i specyfiki mikroklimatu w regionie. Dlatego na mapie pokazujemy Listy Odmian Zalecanych odmian bardzo wczesnych ziemniaka i przy niektórych informację, czy nadają się one w danym województwie na zbiór już po 40 dniach od wschodów.
Jakie atuty mają odmiany krajowe ziemniaka?
Atutem krajowych odmian jest ich wysoka odporność na choroby wirusowe, szczególnie na wirusy Y i wirusy liściozwoju. Wiele odmian jest też dość odpornych na parcha zwykłego (np. Miłek i Piwonia – ocena 8,3 w skali 9-st. oraz Tonacja i Impresja – ocena 8,2 w skali 9-st.) i jest to ważna cecha w przypadku odmian jadalnych.
Parch zwykły jest jedną z przyczyn oszpecenia bulw, a czynnikiem korzystnym dla sprawców choroby (bakterii z rodzaju Streptomyces) są: gleby alkaliczne (zwłaszcza świeżo zwapnowane), stosowanie nierozłożonego obornika oraz susze i upały w krytycznej fazie tuberyzacji.
LOZ ziemniaków na wczesny zbiór
Przy uprawie ziemniaków na wczesny zbiór najważniejsza jest genetycznie ukształtowana cecha szybkiego wchodzenia w okres tuberyzacji (wiązania bulw). Przy odmianach bardzo wczesnych w uprawie na najwcześniejszy zbiór pozwala to uzyskać wysoki plon handlowy już w 40 dni od wschodów ziemniaka (ok. 50–55 dni od wysadzenia).
Odmiany predysponowane do uprawy na bardzo wczesny zbiór różnią się pod względem smaku, kształtu, barwy i typu kulinarnego. Ziemniaki młode występują na ogół w typie B (wszechstronnie użytkowy) lub AB (sałatkowy do wszechstronnie użytkowego). Trzeba mieć to na uwadze przy wyborze odmiany. Poniżej przedstawiamy krótką charakterystykę czterech najczęściej rekomendowanych odmian jadalnych bardzo wczesnych:
- Impresja - odmiana wpisana do Krajowego Rejestru w 2015 r., bardzo wczesna, w typie konsumpcyjnym sałatkowym do sałatkowo-ogólnoużytkowego, o dość dobrym smaku po zakończeniu wegetacji. Bulwy duże, o regularnym kształcie, okrągło owalne, o bardzo płytkich oczkach. Skórka żółta, miąższ jasnożółty. Plenność po 40 dniach od pełni wschodów oraz po zakończeniu wegetacji dobra. Duży udział frakcji handlowej w plonie ogólnym. Odporność na wirusa Y i zarazę ziemniaka mała. Odmiana odporna na patotyp Ro1 mątwika ziemniaczanego.
- Denar - odmiana wpisana do Krajowego Rejestru w 1999 r., bardzo wczesna, jadalna w typie kulinarnym sałatkowym do wszechstronnie użytkowego, o dobrym smaku. Charakteryzuje się bulwami bardzo dużymi, okrągło owalnymi, kształtnymi, o płytkich oczkach i jasnożółtym miąższu. Bardzo plenna, o dużym udziale w plonie frakcji handlowej. Przydatna do uprawy na wczesny zbiór. Odmiana odporna na mątwika ziemniaczanego, odporna na wirusy Y i liściozwoju, podatna na porażenie zarazą ziemniaka. Odmiana zalecana do uprawy w całym kraju.
- Werbena - odmiana wpisana do Krajowego rejestru w 2020 r., bardzo wczesna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym, o dobrym smaku. Bulwy średnie do dużych, okrągło owalne, o bardzo regularnym kształcie, oczka płytkie, skórka żółta, miąższ jasnożółty. Plenność po 40 dniach od wschodów znacznie powyżej wzorca, po zakończeniu wegetacji średnia. Przydatna głównie do uprawy na wczesny zbiór. Odporność na wirusa Y duża, na zarazę ziemniaka mała. Odmiana odporna na patotyp 1(D1) raka ziemniaka oraz na mątwika ziemniaczanego Ro1.
- Piwonia - odmiana wpisana do Krajowego rejestru w 2021 r., bardzo wczesna, w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym, o dobrym smaku. Bulwy średnie, owalne, o bardzo regularnym kształcie, oczka bardzo płytkie, skórka i miąższ żółte. Plon ogólny bulw po 40 dniach od wschodów znacznie powyżej wzorca, po zakończeniu wegetacji średni. Przydatna głównie do uprawy na wczesny zbiór. Odporność na wirusa Y duża, na zarazę ziemniaka mała. Odmiana odporna na patotyp 1(D1) raka ziemniaka.
Marek Kalinowski
