Rolnicy apelują o zwolnienie ze niektórych norm GAEC
Rolnicy domagają się zwolnienia z norm GAEC 6 (Minimalna pokrywa glebowa), GAEC 7 (zmianowanie i dywersyfikacja upraw) i GAEC 8 (obszary nieprodukcyjne). Wielokrotnie apelowali o to do ministra rolnictwa, a także do Przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen.
Ministerstwo rolnictwa: wnioskujemy do KE o zwolnienie rolników ze zmianowania, minimalnej okrywy i ugorowania ziemi w 2024 roku
W odpowiedzi na pismo Izb Rolniczych z 24 października w sprawie derogacji tych trzech norm, wiceminister rolnictwa Ryszard Bartosik przyznał, że resort rolnictwa widzi zasadność odstępstw od norm GAEC 6, GAEC 7 i GAEC 8 w 2024 r. ze względu na niekorzystne warunki pogodowe, trudną sytuację rynkową i wpływ wojny w Ukrainie na sytuację rolników.
- Stosowne wnioski, zgłaszane m. in. przez Polskę, zostały już złożone do Komisji Europejskiej i były przedmiotem posiedzeń Rady UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa w czerwcu, lipcu i październiku br. Jednakże nie wszystkie państwa członkowskie poparły propozycję utrzymania odstępstw od stosowania wybranych norma GAEC. Do chwili obecnej nie ma również pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej na wdrożenie derogacji również w 2024 r. - zaznaczył wiceminister rolnictwa.
Bartosik: trwają prace nad zmianami norm GAEC
Bartosik poinformował też, że w ministerstwie trwają prace nad zmianą niektórych norm GAEC w celu doprecyzowania ich wymogów.
- Zmiany te wymagają zarówno zgody Komitetu Monitorującego PS WPR 2023-2027, jak i uzyskania akceptacji Komisji Europejskiej. W przypadku uzyskania zgody Komisji Europejskiej, w dalszej kolejności należy zmienić przepisy krajowe dotyczące norm GAEC. Są to procesy złożone i długotrwałe - podkreślił wiceminister Bartosik.
Czy KE się zgodzi na odstępstwa od norm GAEC?
Ciężko przewidzieć, jakie będzie stanowisko Przewodniczącej Komisji Europejskiej. Wiadomo jednak, że unijny komisarz ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski jest przeciwny derogacji.
- Ubiegłoroczna derogacja GAEC 7 (płodozmian) i 8 (obszary nieprodukcyjne) nie zwiększyła powierzchni upraw zbóż, ale ich produkcja wzrosła o 5 proc. (oleistych o 8 proc.). Nadwyżka produkcji zbóż nad konsumpcją: 22 mln ton. Nie są to najmocniejsze karty na rzecz przedłużenia derogacji – napisał komisarz w połowie sierpnia na Twitterze. Pisaliśmy o tym TUTAJ.
Normy GAEC 6, 7 i 8. Jakie są wymogi?
Norma GAEC 6 określa minimalną pokrywę glebową w najbardziej newralgicznych okresach.
Okrywę ochronną gleby utrzymuje się co najmniej od dnia 1 listopada danego roku do dnia 15 lutego kolejnego roku:
- na powierzchni stanowiącej co najmniej 80% gruntów ornych wchodzących w skład gospodarstwa;
- w międzyrzędziach na plantacjach drzew owocowych.
Resort rolnictwa zaproponował wprowadzenie dodatkowego letniego terminu utrzymania okrywy glebowej, tj. od 1 czerwca lub od dnia zbioru plonu głównego do 15 października danego roku. Teraz musi się na to zgodzić KE.
Norma GAEC 7 dotyczy zmianowania i dywersyfikacji upraw na gruntach ornych. Od 2024 roku ARiMR będzie weryfikowała:
- czy na powierzchni co najmniej 40 proc. gruntów ornych w gospodarstwie, w porównaniu z rokiem 2023, jest prowadzona inna uprawa w plonie głównym;
- na powierzchni wszystkich gruntów ornych prowadzenie takiej samej uprawy nie dłużej niż przez 3 lata, począwszy od roku 2023; oznacza to, że w 2026 r. taka sama uprawa w plonie głównym na tej samej działce rolnej w ramach całego gospodarstwa nie może się powtórzyć.
Z kolei GAEC 8 nakazuje gospodarstwom powyżej 10 ha gruntów ornych przeznaczenie ich odsetka na obszary nieprodukcyjne. W ramach tej warunkowości rolnicy zostali zobowiązani do ugorowania 4 proc. gruntów ornych w gospodarstwach liczących ponad 10 ha.
Kamila Szałaj
