Będzie zmiana w naliczaniu stawek?
Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych wystąpił w lutym tego roku do ministra rolnictwa, by przeanalizował i rozważył możliwość naliczania stawek płatności bezpośrednich i ekoschematów oraz interwencji środowiskowych PS WPR 2023-2027 na podstawie uśrednionego kursu euro za 6 miesięcy danego roku. Konkretnie, to od stycznia do czerwca.
Powyższy wniosek miał na celu znalezienie takiego rozwiązania, które będzie korzystniejsze dla beneficjentów płatności. Rolnicy za 2024 rok otrzymali bowiem znacznie mniejsze dopłaty aniżeli w 2023. A wszystkiemu winny był kurs wymiany euro z 30 września, który był o ponad 7,5% niższy niż rok wcześniej.
Jak wyliczył resort, dopłaty do hektara okazały się więc niższe o 6,4% za 2024 niż te z 2023, co oznaczało mniej o 4,6% pieniędzy na gospodarstwo.
Natomiast, porównując ówczesne dopłaty w euro, to rolnicy dostaliby o ok. 3,2% więcej na gospodarstwo i o 1,3% więcej na hektar.
Rolnicy wnioskowali też o zmianę na średnioroczny kurs euro
Przypomnijmy, że już w styczniu tego roku rolnicy, czując się pokrzywdzeni rzeczywistą wysokością stawek płatności bezpośrednich za 2024 rok, apelowali o zmianę w kwestii przeliczania euro. Nie na podstawie tylko jednego dnia, jakim jest 30 września, ale średniej z całego roku.
Wówczas Podlaska Izba Rolnicza podkreślała, że chwilowe obniżenie kursu euro w jednym dniu jest krzywdzące, bo powoduje, że rolnicy otrzymują mniej pieniędzy w złotówkach.
Co ministerstwo na propozycje zmian w naliczaniu płatności?
Resort odpowiada rolnikom, że zmiana podejścia do przeliczania płatności bezpośrednich z EUR na PLN wymagałaby przede wszystkim wcześniejszej zmiany przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2116.
Jednocześnie podkreśla, że nie ma gwarancji, iż wybór innego okresu referencyjnego byłby rozwiązaniem korzystniejszym od obecnego rozwiązania, czyli kursu euro z 30 września.
Wysokość dopłat a kurs euro - w Polsce w walucie krajowej
Zgodnie z unijnymi przepisami, finansowanie wspólnej polityki rolnej odbywa się w euro. Jednocześnie umożliwia ono państwom członkowskim nienależącym do strefy euro dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów w ich walucie krajowej. Tak, jak to się odbywa w naszym kraju.
30 września - sądny dzień dla kieszeni rolników
To, jaka będzie rzeczywista wysokość dopłat w danej kampanii, wiadomo dopiero jesienią. Wtedy, Europejski Bank Centralny, a dokładnie 30 września każdego roku, publikuje kurs euro do dopłat bezpośrednich. A ponieważ każde działanie w ramach planu strategicznego jest szacowane w euro z wyprzedzeniem, to rolnicy ostatniego dnia września wiedzą już, czy będzie się z czego cieszyć, czy też nie.
Po podaniu do publicznej wiadomości kursu euro, na jego podstawie, ministerstwo rolnictwa ustala faktyczne stawki płatności dla interwencji i ogłasza je następnie w październiku w formie rozporządzenia.
Kurs euro - 5-letnia analiza resortu nie pozostawia wątpliwości
Resort, w odpowiedzi na wniosek rolników z lutego, sporządził 5-letnią analizę kursu wymiany PLN/EUR, który przyjmowany jest do przeliczania płatności bezpośrednich w latach 2019-2024. Wziął pod uwagę przy tym kurs z końca września i następnie porównał go ze średnim kursem z okresu styczeń – czerwiec, zgodnie z propozycją KRIR. Oto wnioski:
można stwierdzić, że w większości przypadków (5/6) kurs z końca września był wyższy.
Entuzjazm rolników ostygnie?
Jak wynika z analizy resortu rolnictwa, zdecydowana większość przypadków wskazała, że kurs według którego są dotychczas naliczane stawki płatności, jest wyższy aniżeli proponowany przez rolników uśredniony kurs euro za 6 miesięcy. Począwszy od stycznia do czerwca. Wyjątek stanowił rok 2024.
Analiza - kurs euro w latach 2019-2024
Poniżej porównanie: rzeczywisty kurs wymiany euro z końca września/oraz średni kurs wymiany euro z okresu styczeń-czerwiec (propozycja KRiR). Wynosiły one w kolejnych 5 latach odpowiednio:
- 2019 – 4,3782/4,2920
- 2020 – 4,5462/4,4120
- 2021 – 4,6197/4,5374
- 2022 – 4,8483/4,6354
- 2023 – 4,6283/4,6244
- 2024 – 4,2788/4,3169
Na koniec dodajmy, że w odpowiedzi na wniosek KRiR ministerstwo poinformowało również, iż w przypadku płatności obszarowych II filara WPR wysokość stawek jest określona w PLN, więc kurs wymiany nie ma wpływu na wysokość dopłat rolniczych.
Agnieszka Sawicka
