Szybciej zostanie stwierdzona susza rolnicza

Jan Krzysztof Ardanowski, minister rolnictwa 11 kwietnia 2019 roku podpisał rozporządzenie w sprawie wartości klimatycznego bilansu wodnego dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb. Zaczyna ono obowiązywać od 1 maja. 

Niższe wartości KBW dla poszczególnych upraw rolniczych

Nowe rozporządzenie o wartościach KBW w większości przypadków określa na niższym pułapie KBW niż dotychczas.  Jest od 4 do 25 mm mniej niż dotychczas.
Dla przykładu dla zbóż ozimych na glebach II kategorii już przekroczeniu poziomu -150 mm zamiast -154 mm w okresie od 21 marca do 20 maja będzie powodować stwierdzenie suszy rolniczej dla tych upraw na tej glebie. W rzepaku w tym samym czasie i na podobnych glebach będzie to -232 mm zamiast -239 mm. Dla zbóż jarych na glebach III kategorii w okresie sześciodekadowym od 21 maja do 20 lipca będzie to -218 mm zamiast -236 mm. 

W kukurydzy na ziarno na glebach IV kategorii w okresie od 21 czerwca do 20 sierpnia nowa wartość KBW wynosi -257 mm, a nie jak dotychczas -284 mm. W tych samych warunkach kukurydza na kiszonkę będzie mieć KBW graniczne na poziomie -255 mm zamiast -279.  

Usankcjonowane uprawy rzepaku i kukurydzy na słabszych glebach

Do tej pory jeśli rolnik uprawiał rzepak czy kukurydzę na ziarno lub kukurydzę na kiszonkę na słabych glebach, np. na piaskach pylastych czy słabo gliniastych, to w przypadku wystąpienia suszy i znacznych strat w plonie, nie mógł on liczyć na żadną pomoc suszową. Wynikało to z faktu, że dla gleb kategorii I nie określano żadnego KBW. Uważano, że na takiej ziemi – niezwykle podatnej na suszę – i tak rolnicy nie będą uprawiać rzepaku czy kukurydzy. Jednak postęp w agrotechnice i nasiennictwie w ostatnich latach była na tyle duży, że umożliwia sianie tych upraw nawet na słabszych stanowiskach. 

Nowe rozporządzenie to uprawomocnia i uwzględnia możliwość upraw rzepaku, kukurydzy na ziarno i kukurydzy na kiszonkę na glebach kategorii I. Jedynym gatunkiem, którego normy KBW nie obejmują na glebach kategorii I jest burak cukrowy. 

Dłuższe terminy określania suszy rolniczej

Co ważne, w nowym rozporządzeniu w przypadku części upraw został wydłużony okres monitorowania suszy rolniczej. Tak jest w przypadku kukurydzy na ziarno i na kiszonkę. Dotychczas monitoring kończył się na okresie od 11 lipca do 10 września. Nowe prawo wydłuża monitoring suszy na kolejne dwa okresy sześciodekadowe i ostatnim będzie teraz czas od 1 sierpnia do 30 września. 

Również uprawa roślin strączkowych będzie objęta badaniem do końca września, podczas gdy do tej pory jej monitoring kończył się 31 sierpnia. 

To wszystko ma pozwolić na szybszy ogłoszenie przez Instytut Upraw i Nawożenia (IUNG-PIB) w Puławach wystąpienia suszy rolniczej w poszczególnych uprawach. Z kolek dla rolników będzie to oznaczało, że szybciej będą mogli wystąpić do ubezpieczyciela o wypłacenie odszkodowania, jeśli miał polisę na uprawy od ryzyka suszy rolniczej. Rolnicy będą mogli też łatwiej ubiegać się o ewentualną pomoc suszową, jeśli państwo zdecyduje się takie wsparcie wprowadzić. 

Kategorie gleby przy określaniu suszy rolniczej

Zgodnie z prawem IUNG monitorując suszę rolniczą posiłkuje się podatnością gleb na suszę. Ta jest określana na podstawie pojemności wodnej mierzonej ilością wody ogólnie dostępnej (WOD), która jest obliczana jako różnica wilgotności objętościowej dla polowej pojemności wodnej i punktu trwałego więdnięcia w strefie korzeniowej. 

Na tej podstawie zostały określone cztery rodzaje gleb w Polsce:

• Kategoria I − Bardzo podatna na suszę (WOD < 127,5 mm), gatunek gleby: piasek luźny – pl, piasek luźny pylasty – plp,
piasek słabo gliniasty – ps,
piasek słabo gliniasty pylasty – psp. 
• Kategoria II − podatna na suszę
(WOD 127,5 − 169,9 mm), gatunek gleby: piasek gliniasty lekki – pgl,
piasek gliniasty lekki pylasty – pglp, piasek gliniasty mocny – pgm,
piasek gliniasty mocny pylasty − pgmp 
• Kategoria III − Średnio podatna na suszę (WOD 170 − 202,5 mm), gatunek gleby: glina lekka – gl,
glina lekka pylasta – glp, pył gliniasty – płg,
pył zwykły – płz,
pył piaszczysty − płp
• Kategoria IV − Mało podatna na suszę (WOD > 202,5 mm), gatunek gleby: glina średnia – gs, glina średnia pylasta − gsp glina ciężka – gc, glina ciężka pylasta − gcp pył ilasty − płi
ił − i
ił pylasty – ip. 
  

Jakie są nowe wartości KBW w poszczególnych uprawach