Jak skutecznie wyrwać się rwie kulszowej?

Albo kiedy coś ciężkiego podnosimy. Rwa kulszowa to ból, który promieniuje od dołu pleców – od tzw. odcinka lędźwiowego – do pośladka i dalej do całej nogi, ze stopą włącznie. Ból lub dyskomfort daje się odczuć wzdłuż całego nerwu, ale szczególnie bolesnymi odcinkami są często ten pomiędzy lędźwiami a pośladkiem i tylna strona uda i łydki.

Wrażenia bólowe mogą się bardzo różnić. Od łagodnego do bardzo ostrego. Może to być wrażenie pieczenia lub palenia albo rozdzierającego bólu. Czasem chorzy mówią o wrażeniu wstrząsu albo porażenia prądem.  Czasem, oprócz bólu, występuje też wrażenie drętwienia albo łaskotania. Czasem ból może promieniować tak, że bolesne staje się też biodro.

Jak dochodzi do tego schorzenia? Lekarze, którzy przyjeżdżają do chorego, zwykle pytają o niedawny wysiłek, zwykle o podnoszenie jakiegoś ciężaru. Taki ruch może wywołać bezpośrednią przyczynę bólu, a jest nią tzw. wypadnięcie dysku. A co to takiego ten dysk? Nasz kręgosłup zbudowany jest z kręgów. Ich budulcem jest kość. Gdyby kręgi leżały bezpośrednio na sobie, ich wzajemny ruch właściwie nie byłby możliwy – tarłyby o siebie. Aby kręgosłup sprawnie się giął, między kręgami potrzebne są fragmenty je izolujące. Coś na kształt poduszek. Taką właśnie poduszką jest dysk. Jest  skonstruowany trochę jak taki żelowy czy galaretowaty pączek z dziurką. Tam, gdzie w pączku jest dziurka, tam w dysku znajduje się tzw. jądro. Jest ono bardziej miękką częścią. Dysk ma to do siebie, że z wiekiem – ale też z powodu choroby (np. cukrzyca) albo w wyniku uszkodzenia mechanicznego – degeneruje się. Po prostu zanikają w nim naczynia krwionośne.

Co się dzieje z takim słabym dyskiem? Kiedy narazimy kręgosłup na uraz, bardziej miękkie wnętrze naszego „żelowego pączka” przedostaje się przez nieco twardszy otaczający je pierścień. I choć wnętrze jest miękkie, to i tak jest w stanie uciskać na wychodzące spomiędzy kręgów nerwy.

A dlaczego takie wypadnięcie dysku zdarza się najczęściej w lędźwiach? Bo ten odcinek kręgosłupa jest najbardziej obciążony, dźwigając resztę ciała znajdującą się ponad nim. To również ta część pleców bierze największy udział w ruchach tułowia.

Rwa kulszowa może pojawić się nie tylko w wyniku wypadnięcia dysku, ale też w wyniku przerostu kości w kręgu. Ale istnieją też czynniki, które predysponują do wystąpienia rwy kulszowej. Pierwszy to wiek, więc dotyczy każdego z nas. Jak już wspomniano, dysk się degeneruje. Czynnikiem ryzyka jest też otyłość, ale też rodzaj wykonywanej pracy. Na rwę bardziej narażeni są wszyscy, którzy wykonują dużo skrętów tułowiem, noszą ciężkie przedmioty. Uwaga! Niektórzy badacze uważają, że wpływ może mieć też częste i długie jeżdżenie na motorze. Ale tu brak jeszcze przekonujących danych. Na pewno za to prawdopodobieństwo rwy wzrasta przy siedzącym trybie pracy. Cukrzyca natomiast powoduje szybszą degenerację włókien nerwowych, co też może skutkować rwą kulszową. Powodem uciskania nerwu może też być, choć dużo rzadziej, guz w kręgosłupie. Czasami rwa pojawia się też w przebiegu ciąży.

Tradycyjnie przy rwie zalecało się leżenie. Istnieją oczywiście przypadki, kiedy ból na jakiś czas unieruchamia tak, że trzeba się położyć. Ale już jakiś czas temu w Holandii badania ujawniły, że leczenie rwy w tej pozycji wcale nie jest skuteczniejsze od bardziej aktywnych form. Na pewno jednak lekarze na początek zapiszą środki przeciwbólowe, silne środki przeciwzapalne i obniżające napięcie mięśni. Przy bardziej przewlekłej rwie zapisuje się też leki przeciwdepresyjne. Zmniejszają one bowiem wrażliwość mózgu na bodźce bólowe. Wielu pacjentów musi otrzymywać leki w postaci zastrzyków, ponieważ wspomniane wcześniej preparaty mogą bardzo podrażniać błonę śluzową żołądka. U osób z wrzodami czy tendencją do nich zastrzyki to konieczność w leczeniu rwy kulszowej stosuje się też witaminy z grupy B, zwłaszcza witaminę B1. Do stosowania zewnętrznego przepisuje się też maści o działaniu przeciwzapalnym.

Ale istnieją też sprawdzone sposoby domowe. Po konsultacji z lekarzem czy fizjoterapeutą można stosować rozciąganie i zwisy – na przykład na zamontowanym w drzwiach drążku. Fizjoterapeuci mogą też zastosować masaże.

Rwa może trwać dni, ale też tygodnie. Jeśli mamy do czynienia z wypadnięciem dysku, dolegliwość może się, niestety, powtarzać. Przy nawracającym bólu czasem rozwiązaniem jest interwencja chirurgiczna. W większości przypadków rwy trudno uniknąć – na wiele procesów nie mamy wpływu. Ale na niektóre tak. Możemy regularnie ćwiczyć. Silne mięśnie brzucha i grzbietu mogą uchronić nas przed uszkodzeniem dysków. O odpowiednie ćwiczenia zapytajmy specjalistę – potrzebne są bowiem ćwiczenia, które przede wszystkim trenują mięśnie głębokie.

Jeśli dłużej pracujemy, zadbajmy, by siedzieć na krześle obrotowym i z dobrym oparciem. Za plecami, w lędźwiach, umieść zwinięty ręcznik albo poduszkę. Postaraj się, by kolana spoczywały na poziomie bioder. Jeśli dłużej stoisz, w przerwach stawiaj jedną nogę na stołku. Kiedy podnosisz coś ciężkiego, niech pracę „wykonają” nogi, a nie plecy. Balansuj na nich po prostu, zginając tylko w kolanach. Ciężar trzymaj jak najbliżej ciała.  Unikaj podnoszenia z jednoczesnym skrętem.