Jakie są skutki porażenia parchem?
Skutki porażenia parchem nie ograniczają się tylko do redukcji plonu, lecz wpływają także na kondycję drzew. Warto zaznaczyć, że silne porażenie liści powoduje ograniczenie fotosyntezy, co przekłada się na kondycję drzew, osłabia wiązanie pąków kwiatowych, ogranicza wzrost pędów a przez osłabienie drzew obniża odporność na mróz.
W jakim klimacie najlepiej rozwija się parch jabłoni?
Choroba znajduje najlepsze warunki rozwoju w klimacie umiarkowanym, a zatem środkowa Europa, to idealne miejsce dla jej rozwoju.
Jak wygląda parch jabłoni?
Parch jabłoni poraża głównie liście i owoce, rzadziej pędy i pąki. Na liściach, najczęściej na wierzchniej stronie, pojawiają się oliwkowobrunatne plamy, później ciemniejsze z aksamitnym nalotem, wytworzonym przez zbitą masę zarodników konidialnych. W przypadku bardzo dużego porażenia plamy się zlewają w duże skupienia, biegnące wzdłuż nerwów liścia pokrywając większą część blaszki liściowej. Porażone liście przedwcześnie zasychają i opadają. Liście w miejscu plam pozbawione są nabłonka a w późniejszej fazie choroby zniszczeniu ulega skórka. Przez wytworzone przez pasożyta luki w powierzchni liścia, wyparowuje z niego woda a to zakłóca działanie systemu aparatów szparkowych, regulującego proces transpiracji.
Zakażenie owoców skutkiem wcześniejszego porażenia liści
Wystąpienie objawów parcha na owocach jest zjawiskiem wtórnym. Są znacznie wyraźniejsze niż na liściach. A ponieważ niszczą bezpośrednio owoce, przypisuje im się decydujące znaczenie szkodliwości. Zakażenie owoców jest zawsze rezultatem wcześniejszego porażenia liści przez grzyb, który z pierwotnych źródeł nie może dostać się na owoce. W początkowej fazie na owocach pojawiają się ciemne okrągłe plamy a skórka w tych miejscach ulega nekrozie, podobnie jak dzieje się to na liściach. W miarę dorastania owoców, tworzą się na nich niewielkie, strupowate plamy. Po zniszczeniu nabłonka i skórki owocu wytwarza się warstwa wtórna w postaci korka, odcinająca pasożytujący grzyb od miąższu chroniąc tym samym owoc przed nadmierną utratą wody. W miarę wzrostu owocu, warstwa korkowa pęka a pod nią tworzy się nowa warstwa. Plamy parcha występują często tylko po jednej stronie owocu. Zjawisko to wiąże się z kroplą wody, w której kiełkują zarodniki parcha, utrzymującej się na powierzchni owocu. Na uwagę zasługuje również zjawisko tzw. parcha późnego, którego objawy mogą wystąpić dopiero po zbiorach, w przechowalni. Plamy parcha późnego są drobne o średnicy 1–4 mm, ciemnoszare lub czarne. Szpecą owoce, powodują ich przedwczesne więdnięcie, a także umożliwiają zakażenie przez grzyby odpowiedzialne za zgniliznę.
Jak zwalczyć parcha jabłoni?
Z parchem walczymy przez cały sezon wegetacyjny, również jesienią. W końcówce sezonu, gdy owoce trafią do przechowalni, należy pomyśleć o zabiegach, które zminimalizują zagrożenie infekcją pierwotną grzybem, wczesną wiosną kolejnego sezonu. W opadłych liściach już na początku listopada tworzą się kuliste owocniki grzyba, które rozwijają się przez całą zimę, osiągną dojrzałość na wiosnę przyszłego roku i zdolność rozsiewania zarodników powodując infekcje pierwotne.
Jednym ze sposobów ograniczania porażenia parchem jest jesienny oprysk 5-procentowym roztworem mocznika tuż przed opadaniem liści. Zabieg należy wykonać po pierwszych przymrozkach, co przypada na koniec października początek listopada, tuż przed opadnięciem liści. Efektywność zabiegu w dużej mierze uzależniona jest od terminu jego wykonania. Przeprowadzenie zabiegu na początku opadania liści gwarantuje 90-procentową skuteczność, opóźnienie skutkuje obniżeniem skuteczności. Spryskujemy dokładnie całe drzewo, liście, również te opadłe, leżące pod drzewem. Po opryskaniu łatwiej i szybciej ulegają rozkładowi a owocniki parcha nie mają pożywki do rozwoju i zimowania. Chcąc zmniejszyć ryzyko, wybierajmy odmiany wykazujące dużą odporność na parcha. Tym sposobem również ograniczymy konieczność stosowania chemicznych środków ochrony. Regularne, coroczne cięcie prześwietlające drzew jest również skuteczną metodą ograniczania infekcji. Wiadomo bowiem, że dostęp światła słonecznego do wnętrza korony zmniejsza podatność na infekcje.
Małgorzata Wyrzykowska
