Bardzo rzadko się o nim mówi i równie rzadko go uprawia. Korzenie chrzanu przeważnie wykopuje się na nieużytkach, łąkach, czyli pozyskuje od roślin rosnących w stanie dzikim. Warto uprawiać go w ogrodzie, ponieważ wówczas korzenie będą zdrowe i dorodne.
Najlepsze efekty w uprawie chrzanu uzyskamy na glebie głęboko uprawionej, próchniczej, a także próchniczo-gliniastej. Chrzan wymaga wilgotnego podłoża, ale nie znosi stanowisk podmokłych. Na stanowisku o zwięzłej strukturze gleby jego smak staje się zbyt ostry, gryzący, a na stanowisku kwaśnym miąższ korzeni ciemnieje. Chrzan nie ma specjalnych wymagań klimatycznych, nie wykazuje wrażliwości na mrozy i nieźle rośnie na stanowisku lekko zacienionym. Udaje się najlepiej w drugim roku po oborniku, a dobrym przedplonem dla niego jest groch i fasola. Należy unikać stanowisk po kapustowatych.
Chrzan ma wysokie wymagania co do nawożenia azotem i potasem. Dobierając nawozy, należy uwzględnić przede wszystkim te siarczanowe, które korzystnie wpływają na smak warzywa. Nawozy potasowe i fosforowe podajemy tuż przed sadzeniem, a pogłównie podajemy azot w lipcu i sierpniu.
Korzeń sadzimy nie pionowo, lecz ukośnie
Chrzan sadzimy w dwóch terminach – wiosną, gdy tylko rozmarznie ziemia, oraz jesienią, czyli we wrześniu i październiku. Do rozmnażania używamy części lub całych korzeni, zwanych sadzonkami. Najlepsze są korzenie o długości około 30 cm. Zazwyczaj są to korzenie zbyt cienkie do użytku domowego. Z sadzonki usuwamy wszystkie boczne korzonki i przecieramy ją szmatką, by usunąć nawet te najmniejsze. Grubsze korzenie boczne odcinamy ostrym nożem tuż przy korzeniu głównym.
Kąt sadzenia korzeni powinien wynosić około 30°. Umieszczamy je na tyle głęboko, aby ich główki były na wysokości powierzchni gleby. Płaskie sadzenie sprzyja późniejszemu odkrywaniu w celu dostarczenia im tlenu, którego w głębszych warstwach brakuje. Korzenie umieszczamy w rzędach co 80 cm, natomiast odległości w rzędzie między roślinami powinny wynosić 30 cm. Do sadzenia niezbędny może okazać się drewniany kołek o długości 30 cm, za pomocą którego wykonamy ukośne otwory w glebie o głębokości równej długości sadzonki. Po jej umieszczeniu w otworze glebę mocno udeptujemy.
- Korzenie chrzanu do sadzenia muszą być pozbawione widocznych na zdjęciu korzeni bocznych
Kiedy rośliny się przyjmą, słabe liście są do usunięcia
Gdy rośliny się przyjmą, należy usunąć słabsze liście, a zostawić tylko najsilniejsze. Ten zabieg pozwoli liściom bardzo silnie rosnąć, co wzmocni korzeń. W celu uzyskania dorodnych korzeni na przełomie czerwca i lipca odkrywamy je i usuwamy korzenie boczne, uważając przy tym, by nie uszkodzić korzenia głównego ani dolnych korzeni bocznych. Po usunięciu z górnej partii drobnych korzeni ponownie zasypujemy ziemią. Korzenie chrzanu wykopujemy późną jesienią, na przełomie października i przechowujemy w piwnicy. Przechowujemy je zadołowane w wilgotnym piasku. Ważne, by likwidując po latach użytkowania plantację, bardzo dokładnie wybrać wszystkie, nawet najdrobniejsze korzenie. W przeciwnym razie spowodują one uciążliwe zachwaszczenie. Nawet z najmniejszego korzonka powstanie roślinka.
- Liście chrzanu mają zastosowanie w kuchni, na przykład do marynaty
Małgorzata Wyrzykowska
Zdjęcia: Małgorzata Wyrzykowska
