Jak argumentują autorzy założeń nowych przepisów, skuteczniejszy system kontroli stosowania oznaczeń geograficznych pozwoli chronić producentów przed wprowadzaniem na rynek wyrobów nieobjętych rejestracją, "które wykorzystują renomę oznaczeń napojów spirytusowych o podobnych cechach, a także nieuprawnionym lub niewłaściwym wykorzystaniem takich oznaczeń". Dodają także, że obecnie kontrola ich zgodności opiera się na samokontroli producentów oraz na ocenie jakości handlowej alkoholi, co ich zdaniem jest niewystarczające.
Obowiązek zapewnienia systemu kontroli prawidłowego stosowania zarejestrowanych nazw geograficznych na regionalnych alkoholach, nakłada na Polskę unijna dyrektywa z 2008 r. ws. definicji, opisu, prezentacji, etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych. Założenia projektu, mające na celu wdrożenie tych przepisów do polskiego prawa, przygotowało Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Ochroną na szczeblu unijnym objęte są już trzy oznaczenia geograficzne polskich napojów spirytusowych: "Żubrówka" (wódka ziołowa z Niziny Północnopodlaskiej aromatyzowana ekstraktem z trawy żubrowej)", "Polska Wiśniówka" oraz "Polska Wódka".
Założenia nowych przepisów przewidują powołanie jednostek certyfikujących, upoważnionych m.in. do: przeprowadzania kontroli, wydawania certyfikatów potwierdzających zgodność wyrobu napojów chronionych oznaczeniami geograficznymi lub ich cofania, w przypadku kiedy nie spełniają one wymagań. Jednostki te będą działać z upoważnienia ministra rolnictwa, a nadzór nad nimi zostanie powierzony Głównemu Inspektorowi Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.
Projekt doprecyzowuje także obowiązki Głównego Inspektora, do których mają należeć m.in. audyty i inspekcje procedur kontrolnych, środków technicznych i kwalifikacji pracowników zatrudnionych w jednostkach certyfikacyjnych, zakazywanie jednostkom przeprowadzania kontroli w określonym terminie, współpraca z Inspekcją Handlową w zakresie wprowadzania napojów spirytusowych na rynek detaliczny.
Projekt precyzuje również współpracę Głównego Inspektora z innymi instytucjami. Będzie on przekazywał prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów informacje o producentach alkoholi zarejestrowanych jako oznaczenia geograficzne. Warunki tej współpracy mają zostać doprecyzowane w porozumieniu obu instytucji. Ponadto przepisy przewidują też możliwość występowania przez Wojewódzkich Inspektorów do Naczelników Urzędów Celnych o informacje dotyczące okresu leżakowania najmłodszego alkoholowego składnika napoju spirytusowego. Ma to dotyczyć napojów, w których opisie, prezentacji lub na etykiecie podawany jest okres dojrzewania lub wiek napoju.
Główny Inspektor zostanie także zobowiązany do gromadzenia i przechowywania danych o producentach, których dotyczy projekt. Będzie też musiał publikować na swojej stronie internetowej informacje o producentach, którym wydano, ograniczono, zawieszono lub cofnięto certyfikat zgodności.
Konsultacje społeczne projektu mają się zakończyć w czerwcu. Obejmują one organizacje pozarządowe, branżowe oraz zrzeszające producentów napojów spirytusowych.
Oznaczenia geograficzne napojów spirytusowych mają na celu ochronę nazw alkoholi, które "swoją najwyższą jakość i wyjątkowość zawdzięczają pochodzeniu z konkretnych miejsc i regionów" - wyjaśnia na swojej stronie internetowej Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Aby dany napój mógł zostać wpisany na krajową listę chronionych oznaczeń geograficznych, powinien on zawdzięczać swoje właściwości i cechy charakterystyczne pochodzeniu z miejsca lub regionu na terenie Polski, do którego nawiązuje jego nazwa. Ponadto wszystkie etapy jego produkcji powinny odbywać się w owym miejscu. (PAP)
