Właśnie tam piekarz odnalazł zakurzoną beczkę, a w niej ciasto, które mimo upływu lat rozsiewało woń egzotycznych przypraw i miodu. Urzeczony aromatem wykonał z ciasta 611 pierników, którymi w Wigilię obdarował mieszkańców. Wedle podania to wigilijny duch natchnął go do dzielenia się tym, co wyjątkowe. I tak zwyczaj wypiekania korzennych ciastek przetrwał do dzisiaj.
Historia piernika sięga średniowiecza
Piernik znany był już w starożytności – zajadał się nim sam Neron. Historia wypieku korzennych ciastek nie jest do końca znana i narosło wokół niej wiele legend. Piernik zaczął robić karierę w średniowieczu. Z przepisu korzystali zakonnicy, którzy dostrzegli jego lecznicze właściwości. Pierwsze wzmianki o pierniku na ziemiach polskich pochodzą z XIV wieku. Miejscem słynącym z miodowych wypieków był Gdańsk, dopiero później Toruń.
Lecznicze właściwości pierników
Piernik stanowił cenny towar eksportowy. Postrzegany był nie tylko jako smakołyk, ale i lekarstwo. Najstarszy polski przepis pochodzi z medycznego kompendium wydanego w 1725 roku. Piernik miał być uznanym remedium na przeziębienie, problemy trawienne, stany zapalne, a nawet obniżony nastrój. Współczesne badania potwierdzają jego lecznicze działanie: składniki korzennych ciastek działają rozkurczowo i przeciwbakteryjnie, hamują namnażanie się bakterii, poprawiają krążenie.
Piernik jako przystawka
Przed laty piernik był również składnikiem sosów, a także podawany do trunków. Mówiono: „Kto nie pija gorzałki i od niej umyka, ten kosztować nie godzien słodkiego piernika”. Towarzyszył też żołnierzom na froncie jako przekąska, która dostarcza energii. W XIX wieku trafił pod strzechy. Na chłopskich stołach zagościł w zmodyfikowanej wersji – zamiast miodu dodawano słodu buraczanego.
Darowane pierniki
Do dziś symbolizuje słodkie życie, dlatego w niektórych regionach Polski wciąż gości na wigilijnych stołach jako jedna z dwunastu potraw. Żywym obyczajem na polskiej wsi jest obdarowywanie bliskich i sąsiadów piernikami, jak każe tradycja, w ostatnim tygodniu adwentu. Zwyczaj ma zapewnić pomyślność w nowym roku.
Choć z piernikową tradycją kojarzony jest głównie Toruń, wyjątkowym smakiem korzennych ciastek mogą pochwalić się i inne regiony. W XIX wieku popularnością cieszyły się szczecińskie pierniki z dodatkiem orzechów i migdałów. Powszechną metodą ich produkcji było smażenie na patelni, a nawet pieczenie w ognisku. Dziś przybierają marynistyczne formy ryb, marynarzy i kutrów. W 2011 r. zostały wpisane na Listę produktów tradycyjnych województwa zachodniopomorskiego.
Małgorzata Janus
