Rak płuc: zanim staniesz do walki, spróbuj mu zapobiec

Czasem, kiedy na raka zachoruje ktoś z naszych bliskich, a zwłaszcza, kiedy z jego powodu umrze, pojawia się w nas paniczny lęk. Zaczynamy biegać od gabinetu do gabinetu. Robimy nerwowo badania, przypatrujemy się najbardziej błahym objawom i potrafimy z ich powodu nie przesypiać całych nocy. Słyszymy od bliskich, a czasem też od lekarzy, że nie należy przesadzać, wpadać w obłęd, że nie można wiecznie wietrzyć zagrożenia.

Rzeczywiście, z takim stanem trudno żyć. Ale sami specjaliści onkolodzy ukuli i promują postawę zwaną czujnością onkologiczną.

Uważają, jak czytamy na stronie www.zwrotnikraka.pl, że owa czujność jest warunkiem sukcesu w walce z rakiem. U lekarzy czujność onkologiczna oznacza „aktywne poszukiwanie objawów choroby nowotworowej z angażowaniem wszelkich dostępnych metod diagnostyki onkologicznej”. Tego wymagajmy od lekarzy w gabinetach. U pacjentów czujność to przede wszystkim znajomość podstawowych objawów choroby nowotworowej. I natychmiastowe zgłaszanie się do lekarza, kiedy tylko zaobserwujemy niepokojące symptomy.

Chcielibyśmy, by nasi Czytelnicy i Czytelniczki zachowywali taką właśnie czujność. Dlatego w cyklu tekstów napiszemy o wczesnych objawach i metodach wykrywania najczęstszych nowotworów złośliwych.

Na pierwszy ogień bierzemy raka płuca. Jest on najczęściej wykrywanym rakiem u mężczyzn, a u kobiet, choć plasuje się na trzecim miejscu, w ciągu ostatnich kilku lat wyjątkowo szybko pnie się na czoło tej listy.

Jak niestety większość raków, rak płuc daje o sobie znać w dość zaawansowanym stadium. W stadiach wczesnych może nie dawać żadnych objawów. W takiej „ciszy” najczęściej rośnie sobie w płucu tzw. guz pierwotny. Rośnie i zaczyna naciekać, czyli obejmować tkanki okalające płuca. A czasem po cichu rozrasta się wewnątrz oskrzela. Problem z tym rakiem polega na tym, że płuco jest organem stwarzającym wyjątkowo korzystne środowisko do takiego długiego cichego rozrostu. To sprawia, że rokowania w tym raku są najczęściej niepomyślne. Ale wykrycie guza w bardzo wczesnym stadium daje możliwość usunięcia go i zapobieżenia ekspansji choroby.

• Jeśli palisz, bez względu na to, czy jesteś kobietą, czy mężczyzną, musisz obserwować u siebie objawy z podwójną czujnością

To znaczy też, że musimy dołożyć wyjątkowych starań, by jej zapobiec. Na co zatem zwracać szczególną uwagę? Pamiętajmy, że objawy raka płuca należą do tzw. niespecyficznych. To znaczy, że nie są charakterystyczne dla tej choroby, ale dla wielu, wielu innych, czasem dużo mniej groźnych. A to powoduje, że mogą być ignorowane albo mylone przez nas, a nawet przez lekarzy.

Może rzeczywiście zdarzyło ci się kilka infekcji pod rząd. To częsta sprawa – kiedy osłabia nas pierwsza, łatwiej paść ofiarą kolejnych krążących w powietrzu wirusów. Kaszel to zresztą wyjątkowo uporczywy objaw. U ludzi z wrażliwszymi płucami –choćby astmatyków – może się utrzymywać kilka tygodni po przebytej infekcji.

Kaszel jest jednak najczęstszym objawem w raku płuc – występuje nawet u 75% chorych. Co trzeci kaszlący odkrztusza też wydzielinę. Jeśli kaszlesz dłużej niż dwa tygodnie albo też zmienił się nagle charakter kaszlu, zgłoś się do lekarza i zasugeruj badanie w kierunku raka płuc.

Masz duszności? Trudno ci się od dłuższego czasu oddycha? A może oddech powoduje świszczenie? Takie objawy zdarzają się u połowy chorych. Czasem rosnący guz blokuje oskrzela i prowadzi do zakażenia płuc. A czasem sprawia, że wokół płuca gromadzi się płyn, który uciska i powoduje duszność. Jeśli przy tym zauważasz, że charakterystycznie świszczy wydychane powietrze, natychmiast konsultuj się z lekarzem!

Sa ludzie, którzy chrząkają właściwie całe życie. Odkrztuszanie wydzieliny i chrypka mogą towarzyszyć wielu chorobom. Takie objawy powoduje chociażby refluks, czyli schorzenie dotyczące układu pokarmowego. A plucie krwią może pojawić się też w infekcji, która usadowiła się w klatce piersiowej. Jednak odkrztuszanie plwo­ciny z krwią musi być bezwzględnie natychmiast skonsultowane z lekarzem. Palacze! Jeśli wasza chrypka nie mija w ciągu trzech tygodni, też musicie udać się z tym do przychodni.

Zmęczenie dotyczy wszystkich – od niemowlęcia do starca. Ale jeśli od dłuższego czasu czujemy zmęczenie czy znużenie, a dotyczy to zwłaszcza palaczy, powinno to uruchomić czujność. Uczuciu zmęczenia może towarzyszyć też utrata wagi. Chudnięcie jest objawem raka płuc u połowy pacjentów.

Na ból w klatce piersiowej skarży się nawet połowa chorych na tego raka.

To objaw oczywisty, kiedy guz nacieka, czyli rozchodzi się po ścianach klatki piersiowej, żebrach czy kręgosłupie. Czasem guz może rozwinąć się w górnej partii płuca. I powoduje wtedy charakterystyczne dolegliwości. Jest to nie tylko ból barku, ale też opadanie powieki po tej stronie ciała, zwężenie źrenicy czy zanik potliwości po tej stronie twarzy.

Są takie objawy w raku płuc, które nie pozostawiają wątpliwości. Jednym jest tzw. zespół żyły głównej górnej. Nazwa brzmi tajemniczo, ale już ją wyjaśniamy. Objaw ten bardzo rzadko pojawia się w innych schorzeniach. Bardzo często zaś w raku płuc. Aż 95% przypadków powodowanych jest guzem w płucu. Nie ma co wnikać w skomplikowany mechanizm tego objawu. Dla nas ważne będzie, że pojawia się tu obrzęk twarzy i szyi, duszność, kaszel i zaczerwienienie skóry twarzy. Jeśli pojawia się ten zespół, możesz mieć trudności z przełykaniem, chrypkę, zawroty i bóle głowy, ale też ból w klatce piersiowej, a także obrzęk twarzy i kończyn górnych, poszerzenie żył powierzchniowych, sinicę i wytrzeszcz. Rak płuc jest tak podstępny, że czasem dać o sobie znać mogą dopiero jego przerzuty. Wtedy objawy dotyczą organu, w którym przerzut się pojawił. Mogą to być żółtaczka, ból i złamania kości, napady padaczkowe czy powiększenie węzłów chłonnych.

Co możemy zrobić, by wyprzedzić nawet najwcześniejsze z objawów w tym raku? Podstawowym badaniem w diagnozowaniu raka płuc jest zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej. Często zdarza się, że nowotworowe zmiany w płucu zauważa się przy okazji badania rentgenowskiego czy tomograficznego z zupełnie innych wskazań. To sytuacja najbardziej korzystna. Ale zareagowanie później, czyli na któryś z opisanych powyżej objawów, wizyta u lekarza i otrzymanie skierowania na prześwietlenie wciąż nie pozbawiają nas szans na wyleczenie!

Pamiętajmy! Płuca są tak skomplikowanym i tak trudno dostępnym badaniu organem, że nawet prawidłowy wynik badania rentgenowskiego nie oznacza, że nie ma nowotworu.

Dlatego, jeśli lekarzowi objawy wydają się podejrzane, zleca wykonanie tomografii komputerowej z tzw. kontrastem. W przypadku niektórych guzów diagnozowanie może poszerzyć się o wykorzystanie tzw. PET, czyli bardziej zaawansowanej tomografii. To badanie pozwala odróżnić zmiany łagodne od złośliwych. Zanim pacjenta zakwalifikuje się do jakiejkolwiek operacji, pobiera się wycinek guza i bada jego charakter.

U chorego z podejrzeniem raka płuca wykonuje się też ocenę wydolności oddechowej i wydolności układu krążenia. Oczywiście o rozwijającym się raku sporo mogą powiedzieć badania krwi. To morfologia z rozmazem i ocenianie stężenia kilku substancji we krwi.

Ale aby wszystkie te narzędzia mogły zadziałać na naszą korzyść, musimy przede wszystkim zachować czujność. Czujność onkologiczną