Program 500+, jak zapowiedziało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, będzie realizowany nieprzerwanie. Wypłata środków przyznanych na wniosek złożony w ubiegłym roku potrwa jednak tylko do końca września. Jeśli chcemy otrzymać środki za październik (czyli utrzymać ciągłość), musimy złożyć wniosek do końca sierpnia. Uważnie jednak sprawdzając, czy spełniamy wszystkie kryteria – 1 sierpnia weszły bowiem w życie nieznaczne poprawki programu.
Na pierwsze – pod warunkiem
Nadal obowiązuje zasada, że zasiłek przyznawany jest na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie. Rodzina z dwojgiem dzieci otrzymuje go na drugie dziecko, z trojgiem – na drugie i trzecie, itd. Pod warunkiem jednak, że mówimy o dzieciach, czyli osobach niepełnoletnich. Kiedy dziecko ukończy 18 lat, wypada z tego łańcucha, i pierwszym, czyli pozbawionym zasiłku, staje się kolejne dziecko. Jeśli urodziły się nam bliźnięta, trojaczki czy czworaczki, sami decydujemy, które dziecko uznamy za „pierwsze”.
Państwo przyznaje zasiłek i nie pyta o dochody. Zrobi to jedynie wtedy, kiedy zechcemy wnioskować o 500 zł na pierwsze z dzieci bądź jedyne dziecko. Wtedy ważne będzie, ile złotówek przypada na członka rodziny. To łatwe do sprawdzenia. Dochód jednego (w sytuacji samotnego wychowywania) albo dwojga rodziców musi być podzielony przez liczbę członków rodziny. Członkiem są dzieci, także pełnoletnie, do ukończenia 25. roku życia, a pozostające na utrzymaniu rodziny. Jeśli zaś jedno z dzieci legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, nie obowiązuje tu bariera wieku – jest liczone jako dziecko bez względu na wiek.
Jeśli wynik dzielenia nie przekracza 800 zł na osobę, możemy wnioskować o zasiłek także na pierwsze czy jedyne dziecko. Jeżeli jednak w rodzinie jest dziecko niepełnosprawne, próg jest wyższy. Wtedy dochód na osobę może wynosić nawet 1200 zł, ale nie może przekroczyć tej kwoty.
Alimenty będą się liczyć
Obliczanie dochodu na członka rodziny to sytuacja, którą Ministerstwo wzięło w tym roku bardziej pod lupę i tu dokonało pewnych zmian. Okazuje się bowiem, że część świadczeniobiorców dokonywała nadużyć. Rodziny, w których pary żyją w faktycznych konkubinatach, deklarowały czasem samotne rodzicielstwo, a to sprawiało, że dochód na osobę malał. Teraz rodzic deklarujący samotne rodzicielstwo będzie musiał okazać orzeczenie o wysokości alimentów, lub też, w przypadku ich nieotrzymywania, przedstawić dokument świadczący o wyczerpaniu możliwości dochodzenia alimentów od drugiego rodzica.
Jak czytamy na stronach Ministerstwa, „...aby osoba samotnie wychowująca dziecko spełniła powyższy warunek, nie musi występować do sądu z pozwem o alimenty. Wystarczające będzie także uzyskanie i przedstawienie tytułu wykonawczego ustalającego alimenty zatwierdzonego przez sąd, którym to tytułem będzie np. ugoda zawarta przed mediatorem, protokół z posiedzenia sądu zatwierdzającego ugodę zawartą przed sądem, a nawet umowa zawarta w formie aktu notarialnego, której sąd nadał klauzulę wykonalności”.
Uważaj na dochód utracony
Państwo poczyniło też kroki w celu uszczelnienia programu 500+, zmieniając nieco przepisy dotyczące tzw. dochodu utraconego. Częstą bowiem praktyką było w mijającym okresie świadczeniowym umawianie z dotychczasowym pracodawcą zwolnienia i ponownego zatrudnienia, ale z wykazywanymi niższymi zarobkami. To pozwalało wielu rodzinom w nieuczciwy sposób wykazać niższy dochód na członka rodziny. Zapobiec takim procederom ma regulacja mówiąca o tym, że jeśli osoba ponownie otrzyma zatrudnienie u tego samego pracodawcy w ciągu trzech miesięcy, nie będą miały zastosowania przepisy o dochodzie utraconym. A to oznacza, że wyliczony dochód na członka rodziny nie zmniejszy się, a więc nie uzyska się w ten sposób prawa do świadczenia na pierwsze lub jedyne dziecko.
Nowością w programie jest też zajęcie się problemem rodziców rozwiedzionych, sprawujących nad dziećmi tzw. opiekę naprzemienną czy dzieloną. Dotyczy to sytuacji, w której dziecko zamieszkuje jakiś czas w miesiącu u jednego z rodziców, a pozostałą część – u drugiego. W takiej sytuacji każdy z rodziców ma prawo uwzględniać dziecko w składzie rodziny, starając się o świadczenie. Jak informuje Ministerstwo, „każdemu z rodziców, po spełnieniu warunków ustawowych, przysługuje świadczenie wychowawcze na to dziecko, w wysokości połowy kwoty świadczenia przysługującego za dany miesiąc świadczenia, czyli co do zasady 250 zł”. Tak dzielona będzie kwota, jeśli dzieci spędzają (w różnym trybie) połowę miesiąca z jednym z rodziców. Jeśli u któregoś mieszkają dłużej, kwota będzie dzielona proporcjonalnie, a informację tę należy uwzględnić we wniosku.
Wnioski składa się i konsultuje nieodpłatnie. Można to zrobić w urzędzie gminy bądź listownie za pośrednictwem Poczty Polskiej. Wniosek możemy złożyć też przez Internet za pomocą portalu empatia.mrpips.gov.pl, Profilu Zaufanego, PUE ZUS oraz bankowości elektronicznej.
Karolina Kasperek
