Badania nad starzeniem mózgu w toku
Coraz więcej badań sugeruje, że znaczenie ma w tym względzie nasze angażowanie się w życie społeczne. Uważa się, że taka aktywność pomaga wspierać zdolności umysłowe. Wiadomo też już, że izolacja społeczna w podeszłym wieku wiąże się ze zwiększonym ryzykiem demencji. Jak dokładnie działa ten mechanizm, naukowcy jeszcze nie wiedzą.
Czy ludzie żyjący w izolacji mają mniejsze mózgi?
W ramach badania naukowcy pod kierunkiem dr Toshiharu Ninomiyi z Uniwersytetu Kyushu w Japonii zadali pytanie, czy izolacja społeczna ma związek z objętością mózgu u osób starszych. Wiadomo, że mózg naturalnie „kurczy się” do pewnego stopnia wraz z wiekiem i jest to efekt utraty komórek nerwowych i połączeń między nimi. Ta utrata tkanki mózgowej bardzo przyspiesza w demencji. Jeśli u starszych ludzi, którzy żyją w izolacji, odnotowuje się zwykle mniejsze mózgi, jak rozumowali naukowcy, może to pomóc wyjaśnić związek aktywności społecznej z demencją. Jak wynika z ustaleń opublikowanych 12 lipca w czasopiśmie „Neurology”, rzeczywiście istnieje związek, choć niekoniecznie przyczynowy. Spośród prawie 9000 badanych dorosłych Japończyków w wieku 65 lat i starszych ponad 600 stwierdziło, że rzadko widywało się lub rozmawiało z przyjaciółmi lub krewnymi poza domem. Ci uczestnicy zazwyczaj wykazywali mniejszą objętość mózgu na skanach rezonansu magnetycznego w porównaniu z tymi, którzy byli aktywniejsi społecznie. Mieli mniej tkanki w niektórych strukturach mózgu zaangażowanych w pamięć, czyli tych, które są naruszane we wczesnych stadiach demencji.
Czy powiązania społeczne mogą wpływać na objętość mózgu?
Eksperci niezaangażowani w badanie podkreślają jednak, że nie dowodzi to, że izolacja społeczna kurczy mózg. Jedną z możliwości jest to, że jego kurczenie się jest pierwsze, jak stwierdził dr Joel Salinas, neurolog z Uniwersytetu w Nowym Jorku i główny lekarz Isaac Health, internetowej kliniki pamięci. Osoby we wczesnych stadiach procesu demencji bowiem mogą mieć pewne subtelne objawy i zmianie ulega ich zachowanie. Zmianą tą może być na przykład częstsze przebywanie w domu. Z drugiej strony jednak istnieją wiarygodne teorie mówiące o tym, że powiązania społeczne mogą wpływać na objętość mózgu.
Jakie skutki ma izolacja społeczna dla organizmu?
Izolacja społeczna powoduje przewlekły stres i, jak twierdzi dr Joel Salinas, może to odcisnąć piętno na układzie sercowo-naczyniowym i starzejącym się mózgu. Osoby starsze, które regularnie dostarczają sobie stymulacji umysłowej i mają kontakty społeczne, mogą zbudować większą „rezerwę poznawczą”. Oznacza to zdolności danej osoby do neutralizowania czy wyrównywania niektórych patologicznych zmian, które występują w starzejącym się mózgu, bez utraty pamięci i zdolności myślenia.
Osoby starsze, które rzadko wychodziły z domu, były też zwykle w gorszym stanie zdrowia, częściej chorowały na cukrzycę lub nadciśnienie niż inni uczestnicy badania. Częściej także palili lub mało ćwiczyli.
Karolina Kasperek
