Stawy mogą boleć z tysiąca powodów
Czasami w stawach pojawia się sztywność. Niektórzy ludzie skarżą się na uczucie pieczenia, pulsowania lub tarcia. Ponadto stawy mogą być sztywne rano, a rozluźniać się i funkcjonować lepiej podczas ruchu i aktywności. W wielu przypadkach jednak zbyt duża aktywność może nasilić ból.
Schorzeń, w których mogą występować ból i ograniczona ruchomość w stawach, jest przynajmniej trzydzieści. Wiele z nich w ogóle się nam ze stawami nie kojarzy.
Wiek robi swoje
Zacznijmy od tych najbardziej oczywistych. Najczęstszą przyczyną jest choroba zwyrodnieniowa stawów. To powszechny rodzaj zapalenia stawów, pojawiający się z biegiem czasu, gdy chrząstka – poduszka ochronna między kośćmi – się zużywa. Stawy stają się bolesne i sztywne. Choroba zwyrodnieniowa stawów rozwija się powoli i zwykle pojawia się po 45. roku życia. Najczęściej choroba daje o sobie znać w stawach rąk – często w stawach paliczkowych dłoni (charakterystyczne pogrubienie), kolanach, biodrach, kręgosłupie szyjnym i lędźwiach.
Częstą przyczyną bólu stawów jest reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). To choroba autoimmunologiczna (taka, w której organizm atakuje własne tkanki), ma charakter przewlekły i nie jest tak zależna od wieku, jak zwyrodnienie. Występuje w stawach po obu stronach ciała, co odróżnia ją od innych rodzajów zapalenia stawów. Ból i stan zapalny pojawia się w palcach, całych dłoniach, nadgarstkach, kolanach, kostkach, stopach i palcach stóp.
Ból stawów pojawia się w nie tak rzadkiej dnie moczanowej. Dna jest bolesną formą zapalenia stawów. Kiedy w organizmie występuje nadmiar kwasu moczowego, w stawach (zwykle w dużym palcu u nogi) mogą tworzyć się ostre kryształy. Nawroty objawów, takie jak ból i obrzęk, pojawiają się i znikają w okresach zwanych atakami dny moczanowej. Leczenie zazwyczaj polega na leczeniu objawów i zmianie diety.
Stawy mogą boleć z przeciążenia
Zapalenie kaletki to bolesny obrzęk małego, wypełnionego płynem worka zwanego kaletką. Zapalenie często występuje w ramionach, łokciach, kolanach i stopach. Bardziej prawdopodobne jest, że przydarzy ci się, jeśli masz pracę lub hobby, które powodują duże obciążenie stawów. Kaletki wypełniają przestrzenie wokół kości i innych tkanek. Są jak folia bąbelkowa, która chroni struktury całego ciała. Kaletki amortyzują przestrzenie między kośćmi a mięśniami, ścięgnami i skórą. Zapalenie kaletki ma miejsce, gdy zostaje podrażniona i puchnie. Najczęstszą tego przyczyną jest nadmierne użytkowanie i wywieranie zbyt dużego nacisku.
Ból stawu może być też skutkiem zapalenia ścięgna. Ścięgna to pasma tkanki łącznej pomiędzy mięśniami i kośćmi, które pomagają się poruszać. Ten stan zwykle występuje po powtarzającym się obciążeniu lub urazie spowodowanym przeciążeniem. Często występuje w ramionach, łokciach i kolanach. Jeśli masz zapalenie ścięgna, poczujesz ból i bolesność wokół dotkniętego stawu, zwykle w pobliżu miejsca, w którym ścięgno przyczepia się do kości.
Zapalenie ścięgna może być ostre (krótkoterminowe) lub przewlekłe. Stawy dokuczą też w zapaleniu kości i szpiku wywołanym najczęściej gronkowcem złocistym (bakteria). Stawy będą boleć też w chorobach związanych z martwicą kości czy w nowotworach kości, ale też w białaczce.
Bóle stawów mogą być związane z chorobami wirusowymi
Ból stawów jest objawem towarzyszącym popularnym infekcjom wirusowym i gorączce. Może być objawem wirusowego zapalenia wątroby typu B i C, ale też sarkoidozy. Sarkoidoza to choroba charakteryzująca się wzrostem drobnych skupisk komórek zapalnych (ziarniniaków) w dowolnej części ciała – najczęściej w płucach i węzłach chłonnych. Może również wpływać na oczy, skórę, serce i inne narządy. Przyczyna sarkoidozy nie jest znana, ale eksperci uważają, że wynika z reakcji układu odpornościowego organizmu na nieznaną substancję.
Stawy bolą nie tylko w RZS, ale też innych chorobach autoimmunologicznych, na przykład w toczniu. Zapalenie wywołane toczniem może wpływać na wiele różnych układów organizmu, w tym stawy, skórę, nerki, krwinki, mózg, serce i płuca.
Z kolei łuszczycowe zapalenie stawów to forma zapalenia stawów, która dotyka niektóre osoby chore na łuszczycę – chorobę powodującą czerwone plamy na skórze pokryte srebrzystymi łuskami. U większości osób łuszczyca rozwija się na wiele lat przed zdiagnozowaniem łuszczycowego zapalenia stawów. Jednak u niektórych problemy ze stawami zaczynają się jeszcze przed pojawieniem się plam na skórze lub w tym samym czasie.
Borrelia czy przekwitanie? Jakie są inne przyczyny bólu stawów
Ból stawów w fibromialgii? Owszem. O fibromialgii pisaliśmy kilka tygodni temu. To zaburzenie charakteryzujące się rozległym bólem mięśniowo-szkieletowym, któremu towarzyszą zmęczenie, problemy ze snem, pamięcią i nastrojem. Fibromialgia wzmacnia odczucie bólu, wpływając na sposób, w jaki mózg i rdzeń kręgowy przetwarzają różne sygnały.
A niedoczynność tarczycy? Z nią już trudniej skojarzyć ból stawów. Niedoczynność tarczycy może nie dawać zauważalnych objawów we wczesnych stadiach. Z biegiem czasu nieleczona niedoczynność może prowadzić do innych problemów zdrowotnych, takich jak duże stężenie cholesterolu i problemy z sercem, ale też bolesność stawów, zwłaszcza dłoni i kolan. Małe stawy dłoni i stóp mogą też puchnąć.
Bóle stawów to także jeden z wczesnych objawów boreliozy, czyli choroby wywołanej krętkiem Borrelii, a będącej zwykle skutkiem ukąszenia przez kleszcza.
I jeszcze coś, co czeka wszystkie kobiety, czyli menopauza. Ból stawów to jeden z najczęstszych jej objawów. Menopauzalnemu bólowi stawów może towarzyszyć sztywność. Zmieniające się stężenie hormonów, zwłaszcza estrogenu, ma istotny wpływ na zdrowie stawów u kobiet wkraczających w okres menopauzy. Estrogen ma właściwości przeciwzapalne, a zmniejszenie stężenia tego hormonu może prowadzić do nasilenia stanu zapalnego i dyskomfortu w stawach. Zmniejsza również sztywność ścięgien i więzadeł, co ma bezpośredni wpływ na wydajność i ryzyko kontuzji. Bóle te są często odczuwane w ramionach, łokciach i kolanach, ale też w kręgosłupie szyjnym.
Karolina Kasperek
