Jak i dlaczego powstaje trądzik?
Według mapy twarzy trądzik i wypryski rozwijają się w określonych obszarach z powodu problemów wewnętrznych, które mogą obejmować wysokie ciśnienie krwi, odwodnienie i problemy z trawieniem, a nawet jako dolegliwości ze strony narządu ciała, np. „gniewnej” wątroby, bo złość wiąże się we wspomnianych wcześniej medycynach właśnie z wątrobą. Nie ma rzetelnych dowodów naukowych potwierdzających te zasady. Jednak dzięki nowoczesnym technikom badawczym możemy ocenić, dlaczego i w jaki sposób pojawia się trądzik.
Trądzik pojawia się, gdy mieszki włosowe są zatkane łojem skórnym (sebum) i martwymi komórkami skóry. Prowadzi to do pryszczy i zaskórników.
Przyczyną tego stanu rzeczy mogą być nadmierna produkcja sebum, zatkane pory, gromadzenie się bakterii i nadmiar hormonu androgenowego (hormonu płciowego odpowiedzialnego za wykształcenie męskich narządów płciowych i inne cechy związane z tą płcią). Stres emocjonalny może nie być bezpośrednią przyczyną, ale z pewnością może pogorszyć stan skóry.
A co z dietą jako przyczyną trądziku?
Do niedawna winą zwykło się obarczać przede wszystkim nabiał. Coraz więcej dowodów jednak sugeruje, że istnieje związek między dietą a trądzikiem, szczególnie w przypadku spożywania rafinowanych węglowodanów. Artykuł opublikowany w czasopiśmie „Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics” zawiera przekonujące dowody z niedawnego badania przeprowadzonego na grupie nastolatków cierpiących na trądzik.
Uczestnicy stosowali dietę bogatą w produkty o niskim indeksie glikemicznym i stwierdzono u nich zmniejszenie trądziku zapalnego. Indeks glikemiczny to miejsce na skali mówiące o tym, na ile węglowodany zawarte w produkcie wpływają na zwiększenie stężenia glukozy we krwi.
Pokarmy o wysokim indeksie glikemicznym mogą powodować bardzo szybkie zwiększenie stężenia cukru we krwi i przyczyniać się do rozwoju trądziku. Skok glukozy zwiększa stężenie hormonów, co może stymulować produkcję sebum i powodować wypryski. Dotyczy to żywności wysokoprzetworzonej, jak frytki, chipsy, słodycze oraz napoje gazowane i owocowe.
Chociaż pojawiają się dowody sugerujące, że produkty mleczne i przetworzone węglowodany mogą zaostrzać trądzik, ogólne dane i badania są nadal dość ograniczone. Wciąż za mało mamy dowodów na związki stanu skóry z dietą, ale wykonanie testu eliminacyjnego nie zaszkodzi osobom cierpiącym na trądzik. Obejmuje to usunięcie z diety produktów mlecznych i przetworzonych węglowodanów na kilka tygodni w celu sprawdzenia, czy objawy ustąpią. Następnie powoli wprowadzamy te pokarmy, jeden po drugim, aby sprawdzić, czy trądzik, a może nawet inne objawy, takie jak rozstrój żołądka, pojawią się ponownie.
Co mogą oznaczać wypryski w różnych miejscach twarzy?
Raz na czole, raz na brodzie, innym razem na nosie. Co mogą oznaczać wypryski w różnych miejscach twarzy? Przyjrzyjmy się linii włosów. Trądzik na czole jest spowodowany głównie obecnością w bliskim sąsiedztwie włosów i produktami do ich pielęgnacji. Jeśli włosy są myte rzadziej, sebum osadza się na czole i zatyka tam pory.
Produkty do pielęgnacji włosów zawierają wiele substancji chemicznych, w tym pomady, olejki, żele i woski. Wszystkie one są bardzo tłuste. Trądzik powodowany przez produkty do pielęgnacji, prostowania i stylizacji włosów nazywany jest trądzikiem pomadowym.
Trądzik na policzkach może być spowodowany kilkoma czynnikami związanymi ze stylem życia. U mężczyzn przyczyną bywa krem do golenia, u kobiet podkład lub krem z filtrem UV. Brudne prześcieradła i poszewki na poduszki również przechowują bakterie, które mogą wpływać na skórę policzków, dlatego częstsze ich pranie może pomóc złagodzić wypryski w tej lokalizacji.
Badanie przeprowadzone przez London School of Hygiene & Tropical Medicine i Queen Mary z University of London wykazało, że większość powierzchni ekranów telefonów jest skażona zarazkami, a nawet odchodami! I choć 95% osób twierdziło, że myje ręce mydłem, na 92% telefonów i 82% rąk znajdowały się liczne bakterie. Trzymanie telefonu przy uchu i oparcie go na policzku to bardzo łatwy sposób na przedostanie się bakterii do skóry.
Jakie wyróżniamy rodzaje trądziku?
Istnieją dwa różne rodzaje trądziku nosa: pospolity i trądzik różowaty. Trądzik pospolity występuje częściej i jest związany z zaskórnikami, pryszczami i cystami. Prawdopodobnie pojawi się również na innych częściach ciała. Jest to spowodowane zatkaniem porów na skutek nadprodukcji sebum i uwięzionych bakterii.
Problemy z trawieniem często towarzyszą trądzikowi na czubku nosa, dlatego warto w takim przypadku wykonać test eliminacyjny. Natomiast trądzik różowaty, pomimo swojej nazwy, nie jest prawdziwym trądzikiem. Na skórze pojawiają się zaczerwienienie i obrzęk oraz wypryski przypominające trądzik. Jest to wywołane zapaleniem naczyń krwionośnych widocznych na powierzchni skóry, co często myli się z trądzikiem.
Wykwity pojawiające się w dolnej części twarzy, na brodzie i żuchwie nazywane są trądzikiem hormonalnym. Kobiety są bardziej narażone na wypryski w tym obszarze. Dzieje się tak na skutek zwiększenia stężenia męskich hormonów – androgenów – które stymulują gruczoły łojowe. Stężenie tych hormonów zwiększa się tuż przed owulacją.
U kobiet mających około 30-dniowy cykl dzieje się to mniej więcej w jego połowie. Niektóre kobiety zauważają więcej trądziku w okolicach miesiączki ze względu na zmiany stężenia hormonów. Trądzik może być również objawem zespołu policystycznych jajników, w którym pojawiają się duże stężenie męskich hormonów i torbiele na jajnikach.
Jak ograniczyć trądzik? Najważniejsze zasady walki z wypryskami na twarzy
Istnieje kilka prostych sposobów, które możesz zastosować, aby zmniejszyć widoczność trądziku na twarzy. Przede wszystkim nie dotykaj niepotrzebnie twarzy, aby uniknąć przeniesienia bakterii. Zawsze myj ręce po skorzystaniu z toalety. Regularnie czyść ekran telefonu chusteczkami antybakteryjnymi. Noś mniej kosmetyków do makijażu i/lub szukaj marek, które używają produktów wolnych od mniej przyjaznych skórze substancji chemicznych.
Pij dużo wody. Zmieniaj pościel co dwa tygodnie. Wyrób sobie nawyk codziennej pielęgnacji skóry i codziennie ją oczyszczaj. Zrezygnuj z krótkiej grzywki i zapuść włosy w tym miejscu. Wypróbuj dietę eliminacyjną na kilka tygodni – poeksperymentuj z eliminacją nabiału i przetworzonej żywności zawierającej cukier.
Staraj się dobrze wysypiać – śpij co najmniej 7–8 godzin na dobę. Jeśli prowadzisz szczególnie stresujące życie, znajdź 5 minut dziennie na relaksację.
Karolina Kasperek
