Projekt „Dać to, czego naprawdę potrzeba”
W marcu tego roku dobiegł końca projekt „Dać to, czego naprawdę potrzeba” – nowatorski model profesjonalnej opieki domowej nad osobami zależnymi, nieuleczalnie i przewlekle chorymi z terenów wiejskich, wspierający jednocześnie ich opiekunów. Konferencja wieńcząca trwający ponad trzy lata projekt odbyła się 5 i 6 marca w centrum konferencyjnym hotelu Novotel w Warszawie.
Fundacja Hospicjum Proroka Eliasza w Makówce
Inicjatorem innowacji jest Fundacja Hospicjum Proroka Eliasza w Makówce, która – przy współpracy partnerów – opracowała założenia przedsięwzięcia. Projekt „Dać to, czego naprawdę potrzeba”, złożony w konkursie w Komisji Europejskiej w ramach europejskiego programu na rzecz zatrudnienia i innowacji społecznych, znalazł się wśród zaledwie siedmiu wyróżnionych finalistów w Europie i jako jedyny projekt z Polski otrzymał dotację. Miał być realizowany od października 2020 roku. Z powodu obostrzeń związanych z pandemią ruszył rok później, w maju 2021 roku.
– Nasze działania koncentrowały się na nowym podejściu do opieki długoterminowej dla osób nieuleczalnie chorych, starych, zależnych, a także wsparcia ich opiekunów – wyjaśnia Katarzyna Zdanowska, koordynatorka projektu. – Innowacja polegała na stworzeniu wielopoziomowej sieci na obszarach wiejskich: od pomocy sąsiedzkiej i grup nieformalnych po instytucje sektora publicznego oraz organizacje społeczne.
Jakie organizacje wspierały projekt „Dać to, czego naprawdę potrzeba”?
Wśród organizacji wspierających podopiecznych fundacji i ich opiekunów były koła gospodyń wiejskich, ośrodki pomocy społecznej, policja, leśnictwo oraz stowarzyszenia. Kluczowym elementem projektu był koordynator opieki osób zależnych pośredniczący między potrzebami pacjentów i działaniami sieci. Funkcjonujący tak mechanizm zaspokajał potrzeby zdrowotne oraz umożliwiał elastyczne dopasowanie opieki do konkretnych potrzeb podopiecznych.
– Model jest na tyle uniwersalny, że będzie można go łatwo powielić w innych wiejskich regionach Polski i Europy – dodaje Katarzyna Zdanowska.
W ciągu trzech lat trwania projektu pomysł testowano w mikroskali na terenie pięciu podlaskich gmin przez ekspertów Regionalnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Białymstoku oraz wspierana przez badania naukowe prowadzone przez Instytut Rolnictwa i Rozwoju Wsi Polskiej Akademii Nauk. O innowacyjnym rozwiązaniu dla domowej opieki hospicyjnej można było usłyszeć na konferencji upowszechniającej wnioski i rekomendacje z projektu „Dać to, czego naprawdę potrzeba”. Poruszono tak ważne tematy, jak problem kryzysu starości i wyludnienia na polskiej wsi. Omawiano kwestie wykluczenia, których doświadczają jej mieszkańcy.
– Opieka nad pacjentami u kresu życia jest dziś ogromnym wyzwaniem dla systemu ochrony zdrowia, opieki społecznej oraz osób najbliższych. Gwałtownie postępujące starzenie się społeczeństwa wymaga zwiększenia potrzeb na opiekę paliatywną, zaś liczba osób wymagających tego rodzaju opieki dynamicznie wzrasta – zauważył twórca Fundacji dr Paweł Grabowski.
Podkreślił wagę poszukiwania i wdrażania wszelkich metod usprawnienia opieki domowej nad osobami nieuleczalnie chorymi i ich opiekunami. I chociaż, jak wyjaśnił, podejście uważa się za innowacyjne, to jest tylko – albo aż – zdroworozsądkowe i kieruje się holistycznym podejściem do opieki. Dzięki projektowi pacjenci uzyskali opiekę szytą na miarę, w myśl hasła: „Dać to, czego naprawdę trzeba”.
Program „Opieka wytchnieniowa” dla organizacji pozarządowych – edycja 2024
Kolejnym projektem jest program „Opieka wytchnieniowa” dla organizacji pozarządowych – edycja 2024. Można korzystać z niego już od 1 marca tego roku w Ośrodku Hospicyjno-Edukacyjnym w Makówce na Podlasiu. Kierowany jest do członków rodzin lub opiekunów, którzy wymagają wsparcia w postaci czasowej przerwy w bezpośrednim sprawowaniu opieki nad osobami dorosłymi posiadającymi orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. W ramach programu opieka jest świadczona całodobowo, a okres pobytu pacjenta w ośrodku nie może przekroczyć 14 dni w ciągu roku kalendarzowego. Ośrodek finansuje miejsce dla 24 pacjentów. Dodatkowo mogą zostać przyjęci pacjenci, których pobyt sfinansują MOPS-y.
– Opiekę wytchnieniową świadczymy dla mieszkańców województwa podlaskiego – wyjaśnia Anita Oksentowicz, specjalistka PR. – Jej zadaniem jest odciążenie członków rodzin lub opiekunów osób z niepełnosprawnościami za pomocą wsparcia ich w codziennych obowiązkach, zapewnienie czasowego zastępstwa.
Dzięki temu osoby stale opiekujące się chorym będą mogły znaleźć czas na odpoczynek i regenerację, a także załatwienie niezbędnych spraw. Usługa opieki wytchnieniowej może służyć również okresowemu zabezpieczeniu potrzeb osób z niepełnosprawnością, gdy ich opiekunowie nie będą mogli wykonywać swoich obowiązków (choroba, planowana operacja).
Często opiekunami są ludzie starsi i schorowani, którzy z trudem radzą sobie z całodobową opieką nad członkiem rodziny. Ich kondycja zdrowotna z czasem ulega pogorszeniu, co przekłada się na obniżenie komfortu życia chorego. Kolejną trudnością całodobowej opieki jest jej wpływ na funkcjonowanie gospodarstwa domowego oraz podejmowanie innych zadań niezbędnych dla funkcjonowania rodziny.
– Program opieki wytchnieniowej dopiero wprowadzamy, w związku z tym jest jeszcze nierozpowszechniony. Przy kolejnym naborze ruszymy pełną parą, a MOPS-y będą do nas kierować pacjentów – mówi Anita Oksentowicz.
Program realizowany jest ze środków Funduszu Solidarnościowego. Do współpracy zostały zaproszone także ośrodki pomocy społecznej w województwie podlaskim w celu kierowania do ośrodka w Makówce osób, które otrzymały dofinansowanie na całodobową opiekę.
Małgorzata Janus
