W hołdzie bohaterom ziemi dobrzyńskiej
W 1605 r. właściciele Obór (gmina Zbójno, powiat golubsko-dobrzyński) Łukasz i Anna Rudzowscy postanowili ufundować kościół. Do jego prowadzenia zostali zaproszeni zakonnicy z konwentu Karmelitów z Bydgoszczy. Powstała drewniana konstrukcja zwana „Grodziskiem”.
Pieta z koronami
Zakonnicy sprowadzili figurę Matki Bożej Bolesnej. Rzeźba z drewna lipowego powstała w ostatnich latach XIV lub w pierwszej połowie XV w. Uzdrowienia za sprawą modlitw do Matki Bożej Bolesnej przyczyniły się do narastania kultu. Inwentarz ruchomości kościelnych w Oborach z 1681 r. opisuje figurkę jako: „Obraz Cudowny Depositionis de Crux”. W Oborach drewniany kościół uległ spaleniu w 1612 r. W latach 1617–1618 wybudowano nową świątynię, a następnie oborscy karmelici rozpoczęli budowę murowanego kościoła, zakończoną w 1642 r. Dobudowano zakrystię i prezbiterium, wzniesiono również czteroboczną wieżę.
Konsekracji świątyni pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny dokonano w 1694 r. Figura, zwana także „Pietą Oborską”, od wieków jest przedmiotem kultu. W październiku 1974 r. Święta Kongregacja do Spraw Kultu Bożego w Rzymie wydała pismo zezwalające na nałożenie papieskich koron Piecie. Duża w tym zasługa polskiego episkopatu wraz z Prymasem Tysiąclecia oraz wielu ojców karmelitów. W niedzielę 8 lipca 1976 r. do sanktuarium przybył prymas Stefan Wyszyński. Uroczysta procesja ruszyła z kościoła, wynosząc po adoracji cudowną Pietę na ołtarz otoczony ponad dwudziestotysięczną rzeszą wiernych. Tam odbyła się koronacja. Kult trwa.
– Dziś chcemy powiedzieć zgromadzonym i zaproszonym gościom, że kończymy dzieło, którego pomysł został zgłoszony ojcu przeorowi przez nas roku temu, w niedzielę 4 grudnia 2022 r. Chcieliśmy, aby w Kalwarii Oborskiej, gdzie znajduje się najstarszy czynny cmentarz na ziemi dobrzyńskiej, powstał pomnik upamiętniający bohaterów – synów i córki z naszego regionu. Monument stanął w miejscu szczególnym. Pierwsze pochówki na cmentarzu pochodzą z 1606 r. – mówił prof. Mirosław Krajewski, prezes Dobrzyńskiego Towarzystwa Naukowego.
Z całego świata
Ta organizacja wraz z Kurkowym Bractwem Strzeleckim Ziemi Dobrzyńskiej zebrała pieniądze od darczyńców prywatnych i instytucji, które doprowadziły do powstania pomnika Narodowej Pamięci Ziemi Dobrzyńskiej. Znajduje się on na wzgórzu zwanym Kalwarią, przyległym do sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Oborach. Ma nie tyko symboliczny, ale także materialny wymiar. Jego istotnym elementem jest urna. Zostały do niej zebrane grudki ziemi ze wszystkich miejsc, w jakich od 1673 r. aż do 1988 r. walczyli o niepodległość i wolność Polacy będący mieszkańcami ziemi dobrzyńskiej.
– W 1673 r. Jakub Rokitnicki wyprawił się ze stuosobowym oddziałem husarii pod Chocim. Miejsc i bitew, w których walczyli córy i synowie ziemi dobrzyńskiej, było wiele. Kończymy na 13 marca 1988 r., kiedy to w Gdańsku funkcjonariusze Urzędu Spraw Wewnętrznych zabili studenta V roku medycyny, Marcina Regla z Rypina. 315 lat historii to także upamiętnienie i oddanie hołdu 6560 osobom, które przez ponad trzy wieki walczyły o wolność i niepodległość. Są tu nazwiska zamordowanych, poległych i umęczonych. Są tam między innymi konfederaci barscy wzięci pod Brodnicą do niewoli. Rosjanie utopili tam kilkuset żołnierzy, są także dowódcy powstania listopadowego, walczący u boku Napoleona, przywódcy powstania styczniowego i ci, którzy walczyli z bolszewikami – wymieniał prof. Krajewski.
Kapsuła pamięci
W urnie została umieszczona kapsuła, w której znajdują się nazwiska bohaterów ziemi dobrzyńskiej. Profesor Krajewski informował, że grupa partyzantów walczących po upadku powstania listopadowego liczyła 198 osób. Z kolei w walkach powstania styczniowego udział wzięło 1140 mieszkańców ziemi dobrzyńskiej. Zaborca uwięził w oborskim klasztorze 68 duchownych za aktywny udział w powstaniu. W urnie znajduje się również 866 nazwisk osób, które zmuszone były do walki za nie swoją sprawę. Byli to młodzi mężczyźni wcieleni do armii rosyjskiej, która doznała klęski w Azji podczas wojny rosyjsko-japońskiej w latach 1905–1906. Mieszkańcy ziemi dobrzyńskiej ginęli także w miejscach kaźni, jakimi był Katyń, Charków, Miednoje i Bykownia. Życie z rąk radzieckich oprawców straciło 130 dobrzyniaków.
– W katalogu jest 2320 ofiar drugiej wojny światowej i osób biorących w niej udział w różnych ugrupowaniach. Przede wszystkim Armii Krajowej, Polskiej Organizacji Zbrojnej „Znak” i Związku Walki Zbrojnej. Jest również 69 nazwisk duchownych, którzy byli więzieni przez Niemców od października 1939 r. do lutego 1940 r. Trafili do obozów koncentracyjnych, wielu zginęło w komorach gazowych. W tej kapsule są również nazwiska 78 uczestników powstania warszawskiego i 169 osób walczących w różnych formacjach po zakończeniu drugiej wojny światowej – informował prof. Mirosław Krajewski.
Walka i męczeństwo
W urnie znajdują się woreczki z pól bitewnych w Polsce i na świecie, w których udział brali mieszkańcy ziemi dobrzyńskiej. Ziemia została zebrana przez członków i przyjaciół Kurkowego Bractwa Strzeleckiego Ziemi Dobrzyńskiej.
– Były to miejsca zbrodni. Grudki pobrano z grobów polskich oficerów, policjantów, ziemia pochodzi między innymi z Wilna i Lwowa, ale także spod Monte Cassino, Samosierry w Hiszpanii i niemieckich obozów koncentracyjnych – mówił prof. Krajewski.
Na pomniku wymieniono nazwy miejscowości, w których walczyli, polegli i byli więzieni mieszkańcy ziemi dobrzyńskiej. Łącznie było to 38 miejsc, m.in.: Charków, Czumsk, Fuengirola, Katyń, Lagarde, Lasy Karnkowskie, Miednoje, Wilno, Sachsenhausen oraz Rypin, Skępe, Bydgoszcz, Grudziądz, Płock, Makówiec, Nietrzeba i Rak koło Skrwilna.
Na zwieńczeniu obelisku znajduje się orzeł, na jego ścianach widnieją herby ziemi dobrzyńskiej i powstań narodowych. Uroczyste odsłonięcie pomnika nastąpiło z udziałem władz gminnych, powiatowych, wojewódzkich, parlamentarzystów i mieszkańców ziemi dobrzyńskiej oraz rolników, przy udziale wojskowej asysty honorowej garnizonu Toruń i orkiestry wojskowej. Apel pamięci odczytała mjr Agnieszka Śmiechowska. Poświęcenia pomnika dokonał sufragan płocki ks. biskup Mirosław Milewski.
Tomasz Ślęzak
