ABC wypasu bydła

Czas odrostu trawy do wypasu zależy od pory roku i wynosi: wiosną 17–20 dni, latem około 27 dni, a jesienią 40 dni. Krowa powinna pobrać dziennie 30–45 kg zielonki i 2–3 kg słomy. Z 1 m² pastwiska krowa pobiera średnio 2 kg zielonki. Im szybsze tempo odrostu, tym większa może być obsada na danej powierzchni pastwiska.

W wielu stadach bydła mięsnego ważnym etapem żywienia jest wypas, który już się rozpoczął lub właśnie się rozpoczyna. Zwierzęta przechodzą z żywienia zimowego opartego głównie na kiszonkach na żywienie letnie, gdzie podstawą jest zielonka pobierana z pastwisk.

Rozpoczynając wypas warto pamiętać, że zwierzęta po zimie są spragnione przestrzeni i mogą uszkodzić ogrodzenie. Dlatego zaleca się, aby w pierwszych dniach bydło wypędzać po nakarmieniu do kwatery obszernej z solidnym ogrodzeniem stałym. Następne obszary wypasu mogą być już wydzielone pastuchem elektrycznym. Przejście z żywienia zimowego na zielonki należy przeprowadzać stopniowo. Na początku przez kilka dni wypędzać bydło nakarmione na 2–3 godziny i stopniowo wydłużać czas wypasu, a jednocześnie zmniejszać dawkę pasz podawanych w oborze.

• Walory odżywcze zielonki  oraz korzystne działania promieni słonecznych, ruchu i świeżego powietrza poprawiają wzrost i rozwój cieląt, zwiększają zdrowotność i rozrodczość stada oraz długość okresu użytkowania i wydajność krów.

W okresie wiosny na pastwisku występuje nadmiar paszy, a od września jej niedobory. Nadwyżkę zielonki należy zakonserwować, a po odroście powierzchnia ta jest stopniowo włączana do wypasu w miarę słabnięcia tempa odrostu runi. Na wydajnych użytkach zielonych zalecany jest system rotacyjno-kwaterowy z podziałem na kilka kwater grodzonych trwale lub elektrycznie. Obsada nie powinna być większa niż 1,5 krowy mamki z potomstwem na jeden ha, a użytkowanie pastwiska przemienne – wypas i koszenie nadmiaru zielonki z przeznaczeniem na siano lub sianokiszonkę. Użytki zielone ekstensywne o dużym areale można użytkować bez podziału na kwatery. Wypas wolny i ciągły sprzyja krzewieniu się traw oraz tworzeniu bogato ulistnionych pędów. Jednak należy przynajmniej raz na rok wykosić niedojady, aby nie dopuścić do rozwoju zachwaszczenia.

• Słoma stanowi uzupełnienie włókna oraz okresowego niedoboru pasz objętościowych w żywieniu pastwiskowym bydła. Stały dostęp do niej daje bydłu uczucie sytości i wypełnienia. Włókno zawarte w słomie spowalnia przechodzenie treści przez żwacz, pozwala na dłuższe zaleganie masy w przedżołądkach oraz stymuluje odruch przeżuwania.

Zaletą obszernych kwater jest spokój w stadzie, bo bydło dobrze się czuje i jest bezpieczne na dużym terytorium. Również warunkiem niezbędnym dobrego samopoczucia i spokojnego zachowania jest łatwy i stały dostęp stada do miejsc zadrzewionych i zacienionych, gdzie jest woda oraz słoma w zadaszonych paśnikach i lizawki solne. W przypadku braku naturalnych miejsc schronienia warto wydzielić i urządzić specjalną kwaterę wypoczynkową na suchym gruncie wyposażoną w paśniki i miejsca do pojenia oraz zadaszone wiaty chroniące przed upałami. Do kwatery tej należy zwierzętom zapewnić swobodny dostęp.

Zwolennicy wypasu dziennego twierdzą, że jest on bardziej racjonalny w naszych warunkach klimatycznych, tym bardziej, że wypas całodobowy wyróżnia się niewiele lepszą wydajnością zwierząt (przyrosty cieląt, mleczność matek) przy dużym marnotrawstwie paszy i dużej ilości pozostawianych odchodów.

• Trawa zawiera dużo białka a mało włókna, suchej masy i niektórych składników mineralnych. Dlatego przez cały okres pastwiskowy konieczny jest stały dostęp bydła do słomy, wody i lizawek solnych wzbogaconych w makro- i mikroelementy

Z kolei inni preferują wypas całodobowy, gdyż bydło najchętniej wypasa się o wschodzie i po zachodzie słońca, gdy na trawie jest rosa, a w okresie upałów już przed godziną dziesiątą zwierzęta szukają chłodu, by się położyć i przeżuwać.

Niezależnie czy całodobowy czy dzienny, to wypas pastwiskowy jest najtańszym sposobem żywienia i utrzymania bydła mięsnego od wiosny do jesieni. Dobremu wykorzystaniu zielonki sprzyjają zimowe wycielenia krów i wyrównany wiek cieląt. Wtedy po wyjściu na pastwisko cielęta są w odpowiednim wieku i dobrze jedzą trawę, a krowy zwiększają mleczność. Hodowcy powinni również pamiętać, że bydło a w szczególności mięsne to zwierzęta stadne i na pastwisku czują się najlepiej. Pobieranie paszy, picie wody oraz zachowania społeczne odbywają się w ciągu dnia, a w nocy zwierzęta przede wszystkim odpoczywają, Sposób zachowania jest uwarunkowany genetycznie, a jego zmiana, prowadzi do spadku wydajności i chorób. W stadzie panuje spokój, gdy krowy znają się, a każda z nich ma swoje miejsce w hierarchii stadnej.