Liczba nowych ognisk ASF rośnie lawinowo. Potwierdzono już 9 ognisk choroby u trzody chlewnej
4 czerwca wystąpiło pierwsze w tym roku ognisko afrykańskiego pomoru świń w stadzie – w gminie Trzeszczany w powiecie hrubieszowskim w województwie lubelskim. Utrzymywano w nim 10 świń. W ciągu zaledwie dwóch tygodni liczba ognisk ASF w chlewniach wzrosła do dziewięciu i wystąpiły one w skrajnie różnych regionach kraju.
Ogniska nr 2 i 6 stwierdzono w województwie warmińsko-mazurskim w strefie różowej. Pierwsze wyznaczono w gospodarstwie, w którym utrzymywano 146 świń, położonym w miejscowości Sobiewola w gminie Kisielice w powiecie iławskim. Ognisko szóste wystąpiło w gminie Biskupiec w powiecie nowomiejskim.
W międzyczasie pojawiło się ognisko nr 3 w województwie zachodniopomorskim w miejscowości Nieznań w gminie Stare Czarnowo w powiecie gryfińskim. W chlewni było 28 świń, a gospodarstwo także zlokalizowane jest w obszarze różowym.
Dwa ogniska ASF, nr 4 i 5, to z kolei województwo wielkopolskie. Oba pojawiły się w gminie Murowana Goślina w powiecie poznańskim w tej samej miejscowości – Długiej Goślinie. W pierwszym gospodarstwie utrzymywano 34 świnie, a w drugim 102. Gospodarstwa w Wielkopolsce znajdowały się w strefie czerwonej.
Rolnicy z tego terenu oczekiwali na zmianę statusu pod względem ASF, jednak wystąpienie ognisk oznacza, że w najbliższych miesiącach będzie to niemożliwe.
7 ognisko wirusa potwierdzono bardzo blisko 6, w pobliżu wsi Czachówki (województwie warmińsko-mazurskim, powiat nowomiejsk, gmina Biskupiec). Zaraz po nim, Główny lekarz Weterynarii potwierdził dwa kolejne ogniska choroby: 8 w gospodarstwie utrzymującym trzodę chlewną leżącym w pobliżu Rogoźna w woj. wielkopolskim oraz 9 ognisko w gospodarstwie w pobliżu wsi Zawada w woj. warmińsko-mazurskim.
Przypomnijmy, że w 2023 roku wykryto w kraju łącznie 30 ognisk afrykańskiego pomoru świń w chlewniach, w tym 10 w Wielkopolsce.
Czytaj więcej: ASF przybiera na sile! Trzy nowe ogniska potwierdzone, a kolejne przed nami
Pierwszy chory dzik w Kujawsko-Pomorskiem
5 czerwca stwierdzono pierwsze ognisko u dzików w województwie kujawsko-pomorskim, w strefie dotychczas wolnej od ASF. Dzik został znaleziony w stanie znacznego rozkładu na terenie kompleksu leśnego na poboczu drogi nr 543 w okolicy miejscowości Szabda w gminie Brodnica w powiecie brodnickim, poza obszarami objętymi ograniczeniami.
Jak poinformował Główny Inspektorat Weterynarii, próbki zostały pobrane w ramach monitoringu biernego obejmującego badania padłych dzików na terytorium kraju. Potwierdzono w nich obecność materiału genetycznego wirusa ASF u padłego dzika.
Pod nadzorem powiatowego lekarza weterynarii w Brodnicy przeprowadzono wstępne przeszukanie terenu w poszukiwaniu martwych dzików. Nie znaleziono w środowisku śladów objawów chorobowych u dzików ani innych martwych dzików na przeszukiwanym obszarze. W okolicy miejsca znalezienia dzika w ramach odstrzałów sanitarnych i planowanych upolowano w bieżącym roku 133 dziki. Wszystkie próbki zbadane w kierunku ASF dały wyniki ujemne.
Jak podaje Kujawsko-Pomorski Wojewódzki Inspektorat Weterynarii, w najbliższych 3 miesiącach planowane jest przeprowadzenie na obszarze objętym zakażeniem akcji poszukiwań martwych dzików w cyklu dwutygodniowym. W najbliższych dniach Komisja Unii Europejskiej wyznaczy też na terenie województwa obszary objęte ograniczeniami, co będzie się wiązać z ograniczeniami w przemieszczaniu świń.
Kompostowanie tusz dobrą alternatywą unieszkodliwiania padłych dzików
Bezpieczna utylizacja tusz dzików, które stanowią źródło przenoszenia wirusa, ma ogromne znaczenie i stanowi integralną część kontroli rozprzestrzeniania się ASF. Najlepszą opcją jest, oczywiście, wysyłka zwierząt do zakładu utylizacyjnego.
Do zbierania i przewozu martwych sztuk najlepiej używać stalowych pojemników, które poddaje się dezynfekcji, dzięki czemu mogą być bezpiecznie wykorzystywane. Nie zawsze jest to możliwe – w niektórych przypadkach zakłady są zbyt oddalone od ogniska lub brak jest infrastruktury transportowej. Wówczas, zdaniem specjalistów, potrzebne są inne możliwości bezpiecznego usuwania tusz martwych dzików.
Palenie i zakopywanie są uważane za skuteczne, jednak mogą stanowić zagrożenie dla środowiska. Podczas odbywającego się jesienią ubiegłego roku spotkania Stałej Grupy Ekspertów ds. Afrykańskiego Pomoru Świń (SGE ASF21) zaprezentowano wyniki badań przeprowadzonych na Litwie na Uniwersytecie w Kownie dotyczące kompostowania tusz dzików w celu eliminacji afrykańskiego pomoru świń. Według ekspertów ten sposób unieszkodliwiania wirusów został z powodzeniem wypróbowany na innych patogenach, takich jak wirus zespołu rozrodczo-oddechowego (PRRSV) czy epidemicznej biegunki świń (PEDV).
Dwa badania przeprowadzono w okresie od listopada 2021 roku do lutego 2022 roku. W pierwszym wykorzystano 9 tusz dzików znalezionych w wyniku poszukiwania w regionach dotkniętych chorobą. Stosy kompostowe składały się ze słomy pszennej w połączeniu z trocinami. Próbki pobierano w odstępach tygodniowych ze szpiku kostnego, nerek, śledziony, płynu brzusznego i materiału pod zwłokami. Badanie to zakończyło się w 112. dniu.
Drugie badanie dotyczyło 6 tusz dzików, wstępnie pokrojonych na elementy. Pobieranie próbek zakończono po 87–92 dniach. Brak było dodatnich wyników izolacji wirusa od 42. dnia w pierwszym badaniu oraz od 15. dnia w drugim doświadczeniu. Analiza pokazała, że dezaktywacja wirusa następuje nawet w okresie zimowym. Kompostowanie zatem daje możliwość utylizacji martwych dzików, jednak istnieje ryzyko zniszczenia stosu przez inne zwierzęta, dlatego konieczne jest ogrodzenie takich miejsc i uniemożliwienie dostępu nieproszonych gości.
Dominika Stancelewska
