Bioasekuracja gospodarstw: Kiedy dezynfekcja jest skuteczna?

Każde gospodarstwo, jeśli chce się ochronić przed chorobami, w tym afrykańskim pomorem świń, musi mieć opracowane zasady bioasekuracji. Rozpoczynają się one od szczelnego ogrodzenia fermy i dezynfekcji wjeżdżających na jej teren pojazdów. Najczęściej stosuje się maty nasączone środkiem dezynfekcyjnym lub niecki przejazdowe wypełnione wodą i preparatem, przez które przejeżdżają samochody w celu dezynfekcji kół. Można też wykorzystać opryskiwacz plecakowy, żeby dostać się do trudno dostępnych miejsc w pojeździe.

Minimalna zalecana szerokość basenu przejazdowego to 3,5 m, długość – 7 m, a odpowiednia głębokość to 60 cm. Poziom roztworu dezynfekcyjnego w niecce powinien nieć co najmniej 20 cm.

W nieckach i matach w czasie upałów środek dezynfekcyjny szybko wysycha. Nawet jeśli nie wyschnie, to jest on aktywny około 3–4 dni. Konieczne jest więc jego systematyczne uzupełnianie. Niestety, takie miejsca przejazdowe ulegają też zabrudzeniu, co dodatkowo utrudnia skuteczną dezynfekcję. Niezależnie od tego, że przed myciem i dezynfekcją pojazdów najpierw trzeba pozbyć się z nich brudu. Najlepiej pod wysokim ciśnieniem. Mycie samą wodą zmniejsza liczbę drobnoustrojów jedynie o 60%, dlatego lepiej użyć detergentów.

– Aby proces odkażania był skuteczny, kontakt środka dezynfekcyjnego z powierzchnią powinien wynosić 20–30 minut. W czasie przejazdu samochodu przez matę lub nieckę nigdy tyle nie osiągamy. Kilkanaście sekund nie wystarczy, by zabić wirusa ASF – uważa Christian Cassan z Niemiec.

Nasuwa się więc pytanie, jak to się ma do wprowadzonego u nas obowiązku stosowania mat w ramach programu bioasekuracji. Nasze służby weterynaryjne przekonują, że to uchroni producentów trzody chlewnej przed wprowadzeniem wirusa afrykańskiego pomoru świń do gospodarstwa. Czy aby na pewno?


Fot. Dominika Stancelewska

• Brama dezynfekcyjna umożliwia przeprowadzenie pełnej dezynfekcji przejeżdżającego pod nią pojazdu włącznie z podwoziem

Zdaniem specjalisty z Niemiec przy wejściu do chlewni dużo lepiej niż maty sprawdziłyby się pojemniki z roztworem dezynfekcyjnym do odkażania obuwia. Zanurzenie w nich butów pozwala na dokładniejsze mycie i dezynfekcję. Baseniki do dezynfekcji obuwia powinny mieć wymiary 50 x 50 cm z poziomem płynu dezynfekcyjnego wynoszącym 15 cm. Zarówno w przypadku basenów przejazdowych, pojemników do odkażania obuwia oraz mat należy pamiętać o częstej wymianie roztworu dezynfekcyjnego ze względu na stopniowy spadek jego aktywności.

Jedynie pełna dezynfekcja pojazdów może zabezpieczyć gospodarstwo przed zawleczeniem wirusów przez środki transportu. Najlepszym rozwiązaniem do dezynfekcji pojazdów jest przejazdowa brama dezynfekcyjna, która służy do odkażania każdego typu samochodów – ciężarowych i osobowych, a także maszyn rolniczych. Bramy dezynfekcyjne poprzez natrysk na całą powierzchnię samochodu lepiej zabezpieczają gospodarstwa niż same maty nasączone odpowiednimi preparatami. Takie rozwiązanie jest szczególnie pomocne, gdy na teren gospodarstwa muszą wjechać samochody transportujące paszę, odbierające lub przywożące zwierzęta bądź padlinę do utylizacji. Przejazdowa brama dezynfekcyjna umożliwia szybką i dokładną dezynfekcję pojazdów. W porównaniu do mat czy niecek, brama dokonuje pełnej dezynfekcji przejeżdżającego pojazdu, a nie tylko dolnej części kół. Pojazd dezynfekowany jest z każdej strony (dezynfekcja 360°), zarówno jego boki, górna część, cały przód i tył. Brama umożliwia także dezynfekcję podwozia. Roztwór środka dezynfekującego nanoszony jest w postaci delikatnej rosy, długo utrzymującej się na powierzchni pojazdu, a to ważne, gdyż środki dezynfekcyjne wykazują skuteczne działanie tylko w środowisku mokrym.


Fot. Dominika Stancelewska

• Z obuwia stosowanego w chlewni należy przed dezynfekcją usunąć zabrudzenia, w przeciwnym razie odkażanie nie będzie skuteczne

Cały stelaż przejazdowej bramy dezynfekcyjnej nie waży dużo, można go zamontować w każdym miejscu, najczęściej przy bramie wjazdowej. Dodatkowo jest ona wyposażona w odblaski, co umożliwia korzystanie z urządzenia także po zmroku. Kolejną istotną zaletą jest możliwość używania tego typu rozwiązania przy ujemnych temperaturach. Dezynfekcja przebiega nie tylko bardzo sprawnie i szybko, ale co ważniejsze, za pomocą czystych roztworów dezynfekujących, a nie tak jak w przypadku mat dezynfekcyjnych czy basenów, gdzie płyn trzeba ciągle wymieniać, bo maty i zbiorniki szybko się brudzą. Bramy bioasekuracyjne mogą być uruchamiane zdalnie, manualnie lub automatycznie.

Należy pamiętać, że kierowcy przyjeżdżający do gospodarstwa nie powinni wchodzić na jego teren, a jeśli to konieczne, muszą zakładać ochraniacze na buty. Nie mniej ważne jest zastosowanie odzieży ochronnej oraz dezynfekcja rąk. Przed dezynfekcją konieczne jest też usunięcie zabrudzeń z pojazdów czy butów, gdyż w przeciwnym razie odkażanie nie będzie skuteczne.