Brak stresu u loch i preparaty mlekozastępcze to zdrowe jelita u prosiąt

Stresujące warunki utrzymania loch podczas ciąży mogą zwiększyć śmiertelność prosiąt. Wzbogacanie środowiska i diety w celu zmniejszenia stresu u macior poprawia ich dobrostan, a w konsekwencji zmniejsza upadki prosiąt tuż po urodzeniu. Już nawet umieszczenie drewnianych kawałków przymocowanych do łańcucha i dodanie granulatu ze słomy w ilości 200 g/dzień od 3. do 30. dnia ciąży i 400 g/dzień od 31. do 104. dnia znacznie ogranicza straty wśród prosiąt po porodzie. Nawet jeśli maciory pod koniec ciąży zostaną przeniesione do kojców porodowych na rusztach i umieszczone w jarzmach.

Jak pokazały doświadczenia, śmiertelność prosiąt w ciągu 12 godzin od urodzenia w grupie, u której wzbogacono środowisko o materiał do manipulacji oraz dodano włókno do paszy, była niższa o 6,6%, a u loch utrzymywanych na głębokiej ściółce z dodatkową przestrzenią na maciorę o 6,3%. W grupie przebywającej w okresie ciąży na rusztach wynosiła natomiast 11,1%.

W początkowym okresie życia żywienie, zarządzanie i środowisko mają istotny wpływ na zdrowie i odporność na choroby u prosiąt. Ale nie tylko poprzez poprawę dobrostanu i żywienia loch można ograniczyć upadki u najmłodszych świń. Poprawę odporności i zmniejszenie podatności na zachorowania u osesków można osiągnąć poprzez rozwój właściwej mikroflory jelitowej, która determinuje zdrowie młodych zwierząt. Aktywacja jelitowego układu odpornościowego, który skupia ponad 70% komórek układu odpornościowego całego organizmu, ma bowiem bezpośredni wpływ na wyniki odchowu prosiąt.

Nie tylko w okresie odsadzenia, ale także podczas porodu, mikroflora jelitowa ulega drastycznym zmianom. Dlatego działania podczas tych okresów przejściowych mają duże znaczenie, a szczególnie bezpośrednio przed lub po urodzeniu. Wpływ na mikroflorę zarówno w okresie ciąży u loch, jak i poporodowym ma długotrwałe skutki, które mogą wpływać na zdrowie i odporność prosiąt.

• Nie tylko podawanie pasz stałych, ale także preparatów mlekozastępczych prosiętom w porodówkach poprawia funkcjonowanie przewodu pokarmowego

Wiemy, że zapewnienie paszy stałej przed odsadzeniem poprawia rozwój jelit u prosiąt. Ale także przy podawaniu, poza mlekiem lochy, preparatu mlekozastępczego można zaobserwować znaczący wzrost masy ciała prosiąt. Prosięta karmione preparatem mlekozastępczym mają znacznie wyższy stosunek masy do długości jelita cienkiego, co wskazuje, że produkt wpływa na zmiany anatomiczne w jelicie. Są one związane ze zwiększoną proliferacją komórkową w jelicie cienkim. Prosięta, którym podawano preparat mlekozastępczy, miały znacznie głębsze krypty i istotną różnicę ich stosunku do kosmków. Kosmki jelitowe były lepiej rozwinięte. Oznacza to, że podawanie preparatów mlekozastępczych prowadzi do pozytywnych zmian w układzie trawiennym.

Stwierdzono też u prosiąt karmionych preparatem mlekozastępczym znacznie większe ilości czterech lotnych kwasów tłuszczowych wytwarzanych głównie przez bakterie, co sugeruje zmiany w mikroflorze i fermentacji mikrobiologicznej w układzie pokarmowym. Wskazuje to, że podawanie zamiennika mleka o dużej zawartości składników odżywczych prowadzi do pozytywnych zmian w rozwoju jelit i lepszych wyników.

Główne czynniki, które wpływają na utrzymanie odpowiednich warunków panujących w przewodzie pokarmowym, a co za tym idzie, na jego prawidłowe funkcjonowanie, muszą być stale kontrolowane, aby zwierzęta miały prawidłowo funkcjonujące, zdrowe jelita. Jakiekolwiek zaniedbania mogą prowadzić do uszkodzenia nabłonka jelitowego bądź gwałtownej zmiany rodzaju fermentacji bakteryjnej, co spowoduje zachwianie równowagi w układzie, a to z kolei wpłynie niekorzystnie na produkcyjność zwierząt. Takie problemy bardzo często prowadzą do zaburzeń żołądkowo-jelitowych, a co za tym idzie, konieczności inwestowania w leczenie czy też strat finansowych w postaci upadków. Ważne jest więc zachowanie równowagi dla osiągnięcia odpowiedniej pracy jelit.

Przewód pokarmowy, którego ściana złożona jest z wielu warstw, to kluczowy element w prawidłowym funkcjonowaniu jelit. Rozpoczynając od strony światła jelita, pierwszą warstwą jest błona śluzowa bogata w śluz wydzielany przez komórki kubkowe. W śluzie znajdują się peptydy przeciwdrobnoustrojowe wydzielane przez komórki nabłonka, chroniące przed bakteriami patogennymi obecnymi w świetle jelit.

Tuż pod błoną śluzową znajduje się nabłonek jelitowy zbudowany z jednej warstwy komórek zwanych enterocytami. Bierze on udział nie tylko we wchłanianiu składników pokarmowych (pokrywa mikrokosmki jelitowe), ale również uwalnia enzymy biorące udział w procesach trawiennych oraz odpornościowych. Dodatkowo, jako bariera fizyczna, nabłonek jelitowy jest pierwszą linią obrony organizmu przed patogenami znajdującymi się w świetle jelita. Jest to tak zwana bariera jelitowa.

• Prawidłowy, fizjologiczny obraz kosmków jelitowych

Oceniono, że w układzie pokarmowym występuje 100 bilionów mikroorganizmów. Wśród nich pożyteczne, ale i chorobotwórcze. Są one zaangażowane w metabolizm składników odżywczych, wpływają na zdrowie oraz przyrosty świń, a w konsekwencji na efektywność produkcji. Ponieważ mikroorganizmy mają istotny wpływ na metabolizm składników pokarmowych, to bezpośrednio także na współczynnik wykorzystania paszy przez zwierzęta.

Żywienie świń to nie tylko dostarczanie składników pokarmowych zwierzęciu, ale też (i to w większości) zapewnienie niezbędnych substratów mikroflorze układu pokarmowego. Pasza odgrywa więc bardzo istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu jelit, ponieważ poprzez włączenie pewnych składników (włókien fermentujących) bądź dodatków żywieniowych (prebiotyki, kwasy organiczne) można bezpośrednio wpływać na odpowiednie warunki do trawienia, kształtując specyficzną mikroflorę i fermentację.