Interwencyjny odbiór zwierząt od rolników na nowych zasadach. Co się zmieni?

Krajowa Rada Izb Rolniczych domaga się zmian w przepisach dotyczących interwencyjnego odbioru zwierząt

O zmianę w obecnych przepisach dotyczących interwencyjnego odbioru zwierząt postulował Krajowy Związek Izb Rolniczych. Prezes KRiR, Wiktor Szmulewicz wystosował do Ministerstwa Rolnictwa pismo z prośbą o dokonanie zmian w obowiązujących przepisach dotyczących interwencyjnego odbioru zwierząt w taki sposób, aby interwencja odbywała się w obecności zarówno właściciela jak i lekarza weterynarii. Ponadto KRIR domaga się ustanowienia ram prawnych, pozwalających na nakładanie odpowiednich kar za bezpodstawne wtargnięcie na teren gospodarstwa rolnego.

Ministerstwo Rolnictwa udzieliło obszernej odpowiedzi na otrzymane pismo, zapowiadając, że prace nad doprecyzowaniem aktualnych przepisów już trwają. W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów ukazała się zapowiedź rozpoczęcia prac nad ustawą „o szczególnych rozwiązaniach mających na celu poprawę nadzoru nad zdrowiem i ochroną zwierząt”.

Kto będzie mógł interwencyjnie odbierać zwierzęta od rolników?

Zdaniem resortu, zmiany są konieczne w celu uporządkowania niektórych przepisów mających związek ze zdrowiem, utrzymywaniem i przemieszczaniem zwierząt. Jednym z istotniejszych punktów jest uregulowanie zasad odbioru zwierząt na drodze interwencji. Według wcześniejszych medialnych zapowiedzi ministerstwa, jedynie Inspekcja Weterynaryjna oraz inne służby państwowe byłaby organami uprawnionym do odbierania zwierząt, a możliwości tej pozbawione byłyby wszelkie organizacje zajmujące się ich ochroną, które dotychczas takie prawo miały. Zapowiedz ta spotkała się z przychylą reakcją środowisk rolniczych i jednoczesnym znacznym sprzeciwem organizacji prozwierzęcych.

Projektowana ustawa pozostawia przedstawicielom organizacji społecznych, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, uprawnienia do odbioru zwierzęcia w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia, jednak nakładają na ich przedstawicieli obowiązek niezwłocznego poinformowania organów uprawnionych do wydania decyzji o czasowym odbiorze i miejscu pobytu odebranego zwierzęcia gospodarskiego, które musi nastąpić nie później dzień po odebraniu zwierzęcia. Przedstawicie organizacji, będą także zobowiązani do niezwłocznego zawiadomienia prokuratora lub policji o zagrożeniu życia lub zdrowia zwierzęcia, również nie później dzień po interwencji.

Kolejną istotną zmianą miałoby być wydanie nakazu zwrotu zwierzęcia rolnikowi przez organ wydający decyzję o czasowym jego odbiorze, jeżeli postępowanie zostanie umorzone lub decyzja o odbiorze zostanie uchylona albo sąd nie orzeknie przepadku zwierzęcia, postępowanie karne w tej sprawie zostanie umorzone lub zostanie wydane postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Obecnie odbierane interwencyjnie zwierzęta są zwracane dopiero gdy zakończone zostanie postępowanie karne, a sąd nie orzeknie przepadku zwierzęcia lub jeżeli postępowanie karne w tej sprawie zostanie umorzone. Jak zauważa MRiRW, wiele spraw kończy się wydaniem decyzji o odmowie odebrania zwierzęcia, co w opinii organizacji społecznych nie jest podstawą do zwrotu odebranego zwierzęcia.

Ministerstwo rolnictwa zwraca uwagę na nadużycia podczas interwencyjnego odbioru zwierząt

Zdaniem sekretarza stanu Lecha Kołakowskiego, zmiany w obecnie panujących przepisach są niezbędne, zarówno w celu lepszej ochrony zwierząt jak i ochrony praw ich właścicieli. Do Ministerstwa docierają sygnały o przypadkach niewłaściwego wykonywania swoich uprawnień przez organizacje społeczne.

Nieprawidłowości dotyczą zarówno zasadności samego odbioru zwierząt, jak również:

• nieinformowania wójta/burmistrza/prezydenta miasta o odebraniu zwierząt, co utrudnia temu organowi ocenę stanu faktycznego sprawy i wydania rozstrzygnięcia o zasadności odebrania zwierząt, co więcej opóźnia możliwość obrony swoich praw przez właściciela odebranych zwierząt i zmniejsza szanse na ich odzyskanie;
• wielokrotnych zmian miejsca przebywania odebranych zwierząt, utrudniającej, a nawet uniemożliwiającej ich późniejszy zwrot właścicielowi,
• uchylanie się od zwrotu odebranych zwierząt zarówno w przypadku umorzenia postępowania administracyjnego w sprawie czasowego odebrania zwierząt (tj. w przypadku odmowy czasowego odebrania zwierząt), jak i w przypadku prawomocnego umorzenia postępowania karnego w sprawie znęcania się nad tymi zwierzętami,
• obowiązku ponoszenia przez dotychczasowego właściciela lub opiekuna kosztów transportu, utrzymania i koniecznego leczenia czasowo odebranych zwierząt.

Zakaz stosowania siły, wchodzenia na teren prywatny bez zgody gospodarza i podszywania się pod służby państwowe

Ministerstwo zwróciło uwagę na inne aspekty dotyczące interwencyjnego odbioru zwierząt, które muszą ulec zmianie. Przede wszystkim ubiór pracowników organizacji społecznych nie powinien wprowadzać w błąd gospodarzy i nie może przypominać mundurów stosowanych przez pracowników instytucji państwowych, a także podobnego nazewnictwa. Organizacje prozwierzęce dokonujące odbiorów zwierząt będą zobowiązane do podejmowania swoich działań w sposób zapewniający ich odróżnienie od organów państwowych. Zakazane będzie stosowanie nazw, tytułów, odznak, czy strojów sugerujących przynależność do instytucji państwowych, które posiadają znacznie szersze uprawnienia.

Dlaczego jest to istotne? Między innymi dlatego, że organizacje społeczne nie mają prawnej możliwości stosowania środków przymusu bezpośredniego, wykonując swoje zadania. Uprawnienia te posiadają wyłącznie funkcjonariusze Policji oraz strażnicy straży gminnych. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku posiadania prawa kontroli i wejścia na teren prywatny - organizacje społeczne nie mają takich uprawnień.

Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to II kwartał 2023 r.

Oprac. Kamila Dłużewicz
Zdjęcie: Pexels