Na jakie objawy powinniśmy zwrócić uwagę?
Niestety, rozpoczął się okres, kiedy rolnicy mogą nieświadomie przenieść wirusa z pola czy lasu, jeśli w regionie stwierdzane są przypadki choroby u dzików. Konieczne jest więc wczesne wykrywanie źródła zakażenia, aby uniknąć dalszego rozprzestrzeniania się wirusa na inne stada. Objawy kliniczne choroby, które powinny zaniepokoić producentów trzody chlewnej, to:
- gorączka (> 40°C),
- spadek apetytu i masy ciała,
- zmiany krwotoczne na skórze, często obejmujące uszy i kończyny,
- krwista biegunka,
- wymioty,
- duszność,
- krwisty wypływ z nosa,
- poronienia,
- nagłe upadki.
Wczesne objawy ASF mogą przypominać inne choroby
Istnieje jednak duża zmienność nasilenia objawów klinicznych w krajach dotkniętych epidemią. Doświadczenia w walce z wirusem ASF pokazały, że choroba we wczesnych stadiach może powodować łagodne objawy z niską śmiertelnością. W krajach południowo-wschodniej Azji afrykański pomór świń występuje w ostrej formie z wysoką śmiertelnością, która w krótkim czasie sięga 90%. W zależności od zjadliwości szczepu i drogi zakażenia okres inkubacji waha się od 4 do 19 dni. Diagnostyka jest skomplikowana, ponieważ objawy kliniczne i zmiany makroskopowe mogą przypominać te obserwowane w przypadku innych chorób, takich jak różyca, salmonelloza, klasyczny pomór świń, wirus zespołu rozrodczo-oddechowego o wysokiej zjadliwości, zespół skórno-nerkowy czy dyzenteria.
Przy wybuchu afrykańskiego pomoru świń nie wszystkie zwierzęta zakażają się jednocześnie, dlatego trzeba liczyć się ze zmiennością nasilenia objawów klinicznych między świniami. Choroba może pozostać niewykryta przez wiele dni, aż objawy kliniczne i wzrost śmiertelności nie staną się wystarczająco widoczne. W tym czasie może oczywiście dojść do przeniesienia wirusa na inne obiekty. Obecność innych chorób w gospodarstwie także może opóźnić rozpoznanie ASF, a to ułatwia dalsze rozprzestrzenianie się wirusa na inne gospodarstwa poprzez przemieszczanie zakażonych bezobjawowo świń we wczesnych stadiach choroby.
- Drogi ryzyka rozprzestrzeniania się ASF w Europie
Ochrona własnej chlewni
Wchodzenie do chlewni to jeden z najbardziej newralgicznych punktów ochrony przed zakażeniem, gdyż za każdym razem, gdy ktoś przekracza granicę stref brudnej i czystej, pojawia się ryzyko przeniesienia wirusa. Niezależnie od zastosowanych w gospodarstwie rozwiązań strefy czyste i brudne muszą być wyraźnie rozgraniczone, a zasady ich przekraczania jasno określone. Jest to niezbędne w celu utrzymania prawidłowego poziomu bioasekuracji. W części zewnętrznej, w tzw. strefie brudnej, zdejmujemy i pozostawiamy potencjalnie skażone obuwie i odzież, a w części wewnętrznej (czyli czystej) zakładamy specjalną czystą odzież i obuwie. Jeżeli nie ma możliwości wzięcia prysznica, należy dokładnie umyć ręce, które zawsze są najbardziej zanieczyszczone.
- Rozpoznanie ASF może nastręczać trudności ze względu na to, że nagły wzrost śmiertelności czy pojawienie się objawów klinicznych można przypisać także innym chorobom występującym w gospodarstwie
Ważne jest, aby pojazdy wjeżdżające na teren gospodarstwa były umyte i zdezynfekowane. Samochody osób odwiedzających gospodarstwo powinny być zaparkowane w specjalnie wyznaczonych miejscach, oddalonych od chlewni. W przypadku osób odwiedzających chlewnię zaleca się założenie specjalnych foliowych ochraniaczy na buty przed wyjściem z samochodu, aby uniemożliwić dotknięcie ziemi podeszwami butów. Ochraniacze mają na celu osłonić buty, aby zapobiec zanieczyszczeniu w trakcie przemieszczania się po gospodarstwie i jego otoczeniu, aż do zakończenia wizyty i powrotu do samochodu. Taki środek zapobiegawczy ogranicza wprowadzenie wirusa do chlewni, ale również zanieczyszczenie obuwia osoby odwiedzającej dany obiekt.
Różne formy kliniczne Afrykańskiego pomoru świń:
- Nadostra – wysoka śmiertelność, która może osiągnąć nawet 100% w ciągu pierwszego tygodnia po zakażeniu; występuje przy wysoce zjadliwych szczepach, a nagła śmierć jest częstym objawem; choroba postępuje szybko i większość świń nie wykazuje objawów klinicznych przed śmiercią.
- Ostra – taki przebieg choroby jest najczęściej spodziewany przy wybuchu ASF; śmiertelność jest wysoka i może sięgać nawet 100% przy wolniejszym postępie choroby, trwającym do 3 tygodni; obserwowane objawy kliniczne są typowe dla schorzenia; można spodziewać się gorączki, krwotocznych zmian skórnych na całym ciele, zaburzeń oddechowych z krwotocznymi wydzielinami z nosa przed śmiercią zwierzęcia; w obrazie sekcyjnym zmiany krwotoczne w wielu narządach, często w nerkach, węzłach chłonnych, w powiększonej śledzionie.
- Podostra – objawy kliniczne są podobne do tych obserwowanych w postaci ostrej, ale mniej nasilone; śmiertelność może osiągnąć 30–70% w ciągu pierwszych 3–4 tygodni po zakażeniu; postęp choroby znacznie wolniejszy niż w przypadkach ostrych, a objawy kliniczne mogą nie być równie charakterystyczne.
- Przewlekła – objawy kliniczne są zróżnicowane, występuje brak apetytu, utrata masy ciała, krwawa biegunka, zaburzenia oddychania i zapalenie stawów; śmiertelność utrzymuje się poniżej 20%, większość zwierząt przeżywa i sieje wirusa.
Dominika Stancelewska
