Jak zwiększyć przeżywalność prosiąt?

W ekonomice chowu trzody chlewnej najważniejsze jest osiągnięcie jak najmniejszych strat w okresie odchowu prosiąt oraz dobre przygotowanie zwierząt do tuczu. Bardzo ważna jest masa odsadzanych prosiąt oraz okres dwóch tygodni po odsadzeniu, który w dużym stopniu decyduje o jakości zwierząt wstawianych na tucz. Prosięta, które w pierwszym tygodniu po odsadzeniu mają utrudnione pobieranie paszy stałej, a także te, które przebywają w złych warunkach środowiskowych, będą osiągały niskie przyrosty dzienne. W efekcie w późniejszym wieku ich masa ciała jest za niska, a wiek w dniu uboju – zbyt wysoki.

Konsekwencją wzrostu liczby prosiąt urodzonych w miocie jest zmniejszenie ich masy urodzeniowej, co wpływa na przeżywalność prosiąt oraz masę ciała przy odsadzeniu. W miotach o liczebności ponad 14 sztuk średnia masa ciała jest z reguły w przybliżeniu o 200 g niższa w porównaniu do miotów o liczebności 10–11 prosiąt. Niższa masa w miotach loch o wysokiej płodności jest bezpośrednią przyczyną większych strat prosiąt do odsadzenia. Ważne jest zapewnienie dobrego wyrównania prosiąt w miocie poprzez dostęp do wymienia i wysoką mleczność loch, a także odpowiednio wczesnego przyuczania prosiąt do pobierania paszy stałej.

Rodzenie się prosiąt słabszych czy zróżnicowanie miotów mogą być wskazaniem do przeniesienia prosiąt do innych matek. W celu poprawienia wyników odchowu dobrze jest wpływać na zrównywanie wagowe prosiąt. Czasem powodem, dla którego należy przenieść prosięta, jest po prostu ratowanie życia słabszych sztuk. Należy więc podjąć decyzję o konieczności zabrania prosiąt od maciory i dostawienia ich do innej. Jeżeli trzeba przenieść część prosiąt, przy matce należy zostawić najsłabsze sztuki. Silniejszym będzie łatwiej walczyć o dostęp do mleka innej maciory mimo licznej konkurencji. Gdyby dostawiono słabsze, nie miałyby wystarczająco dużo siły, by zagwarantować sobie status zapewniający dostęp do odpowiednio dużej ilości mleka, a tym samym – osiąganie wymaganego przyrostu.

Przesadzać powinno się tylko prosięta zdrowe, jedynie takie będą miały siłę zaaklimatyzować się w nowym otoczeniu. Prosięta chore, jako słabsze, mają nie tylko mniejszą szansę na uzyskanie odpowiedniej pozycji w nowym stadzie, ale także mogą roznosić patogeny. Prosięta należy dosadzać do miotu trochę młodszego. Dzięki temu, mając niewielką przewagę wagową, potrafią wywalczyć sobie dostęp do sutka.

Optymalny czas odsadzania prosiąt to okres między 28. a 35. dniem życia. Jeśli prosięta osiągną wówczas masę ciała około 6,5–7 kg, to znaczy, że ich rozwój przebiegał prawidłowo. Prosięta, których masa ciała przy odsadzeniu jest zbyt niska, odznaczają się gorszymi przyrostami dziennymi, co wpływa na gorsze wykorzystanie paszy, a tym samym pogarsza efektywność produkcji.

Odsadzane prosięta należy w miarę możliwości umieszczać w niewielkich kojcach (trzy, cztery mioty) oddzielonych od siebie litymi ściankami. Najlepiej, aby różnice masy ciała poszczególnych osobników danej grupy były jak najmniejsze. Zbyt duże różnice (powyżej 15%) powodują zamiast ich zacierania się jeszcze dalsze pogłębianie, co utrudnia później utworzenie wyrównanej partii zwierząt do sprzedaży.

Wyrównanie wagowe prosiąt w miocie sprzyja lepszemu ich odchowywaniu się przy maciorze, a dzięki temu też tworzenie jednolitych grup po odsadzeniu jest łatwiejsze

Przy formowaniu grup technologicznych można uwzględniać również płeć zwierząt. Wieprzki, w odróżnieniu od loszek, charakteryzują się szybszym tempem wzrostu, większym apetytem i agresywnością przy korycie.

Zasada ta w mniejszym stopniu dotyczy ras wysokomięsnych, w przypadku których różnice nie uwidaczniają się w tak zasadniczy sposób. Tworzone grupy nie mogą być zbyt duże, gdyż pogarsza się wtedy wykorzystanie paszy oraz wzrasta liczba agresji. Poza tym łączenie mniejszej grupy warchlaków zwiększa możliwość dobrania zwierząt wyrównanych pod względem wieku i wagi.

Po odsadzeniu szczególnie ważna jest dobrej jakości oraz prawidłowo zbilansowana pasza, podawana zwierzętom do woli. Wykazano bowiem, że restrykcyjne żywienie prosiąt po odsadzeniu wpływa wyraźnie na pogorszenie ich zdrowotności i wyników odchowu. Wszelkie natomiast kompromisy w zakresie jakości surowców wykorzystywanych w paszach dla prosiąt mają dalsze konsekwencje, gdyż parametry wzrostu uzyskiwane w pierwszym okresie po odsadzeniu mają kluczowy wpływ na cały dalszy okres, aż do końca tuczu. Zatem kluczową sprawą jest stosowanie bardzo dobrej jakości wysoko strawnych surowców stosowanych w jej przygotowaniu.