Maciory po pierwszych czterech tygodniach ciąży do tygodnia przed oproszeniem muszą przebywać w kojcach grupowych o odpowiednich wymiarach, zapewniających swobodę poruszania się. Jedynie w przypadku gdy w gospodarstwie utrzymuje się mniej niż 10 loch lub loszek, można utrzymywać je pojedynczo przez cały okres prośności. Stanowiska pojedyncze sprawdzają się przede wszystkim w porodówkach oraz w sektorze krycia i tam mogą być stosowane.
Dobrostan zwierząt
System indywidualnego utrzymania był krytykowany przede wszystkim ze względu na warunki dobrostanu, w tym brak możliwości ruchu zwierząt. Wykazano, że pozbawienie macior ruchu, możliwości odwracania się wpływa niekorzystnie na ich zdrowie, produkcyjność oraz ogólne samopoczucie. Lochy i loszki wymagają bowiem pewnej powierzchni dodatkowej ponad tę przewidzianą do leżenia. Powinny mieć możliwość swobodnego wstawania i pokładania się. Oprócz przestrzegania ogólnych wymogów dotyczących ochrony zwierząt gospodarskich, rolnik musi więc też zapewnić minimalną powierzchnię dla konkretnych grup technologicznych.
Wielkość poszczególnych samic jest zróżnicowana i zależy od wieku, genetyki, poziomu żywienia, fazy ciąży. Większość kojców dostępnych na rynku ma podobne wymiary i zapewnia minimum powierzchni dla lochy średniej wielkości.
Wymogi w liczbach
Powierzchnia kojca do grupowego utrzymywania macior w przeliczeniu na jedną sztukę powinna wynosić:
- dla loch – co najmniej 2,25 m2, przy czym co najmniej 1,3 m2 powierzchni kojca musi mieć stałe podłoże i nie więcej niż 15% tego podłoża mogą stanowić otwory odpływowe;
- dla loszek po pokryciu – co najmniej 1,64 m2, przy czym co najmniej 0,95 m2 powierzchni kojca powinno stanowić stałe podłoże i nie więcej niż 15% tego podłoża mogą zajmować otwory odpływowe.
W przypadku utrzymywania w grupie do 5 loch powierzchnia kojca powinna być większa o 10%, natomiast gdy w grupie jest powyżej 39 macior, może być mniejsza o 10%. Długość każdego z boków kojca do utrzymania grupowego powinna wynosić w grupie do 5 sztuk co najmniej 2,41 m, a powyżej 5 sztuk – co najmniej 2,81 m.
W kojcach grupowych dla loch i loszek powinna być wydzielona wspólna powierzchnia do leżenia, jak również stanowiska lub boksy pokarmowe. Należy zwrócić szczególną uwagę na zapewnienie takiej długości (powierzchni) stanowisk żywieniowych, by każde zwierzę miało jednoczesny dostęp do paszy, co zmniejsza poziom agresji i walk w stadzie. Jednym ze stosowanych rozwiązań jest system z długim korytem i przegrodami żywieniowymi. Wszystkie lochy jedzą w tym samym czasie, gdyż liczba stanowisk odpowiada liczbie zwierząt w grupie, a poszczególne sztuki nie przeszkadzają sobie podczas pobierania paszy. Dodatkowo łatwo przeprowadzić obserwację samic podczas karmienia.
W systemie z pojedynczymi stanowiskami do karmienia i leżenia lub z wykorzystaniem kojców samoblokujących locha ma swobodę poruszania się, natomiast żywienie następuje na stanowiskach pojedynczych. Maciora podczas jedzenia ma swoje miejsce i nie jest niepokojona przez inne zwierzęta, nie dochodzi do aktów agresji pomiędzy lochami, można je podczas karmienia kontrolować.
W przypadku wykorzystania kojców samoblokujących dodatkową zaletą jest to, że zamykają się same w momencie przekroczenia przez zwierzę stanowiska, jednocześnie umożliwiając mu swobodne jego opuszczenie. Kojce mogą też być blokowane ręcznie lub automatycznie. Najczęściej funkcjonują z żywieniem dozownikowym, w którym wielkość dawki dla poszczególnych sztuk można ustawiać na każdym dozowniku oddzielnie. Pasza przenoszona jest do dozowników rurowymi przenośnikami ślimakowymi lub też krążkowymi.
Zapobieganie agresji
Bardzo ważnym elementem u loch utrzymywanych grupowo jest zapobieganie agresji oraz zachowanie w stadzie spokoju, co wpływa na uzyskiwane wyniki produkcyjne oraz chroni przed poronieniami. Najczęstsze przyczyny agresji wśród zwierząt utrzymywanych grupowo to: nadmierne zagęszczenie, niewłaściwa pasza, brak wody do picia. Tworząc grupę, która będzie przebywać w jednym kojcu, dobrze jest dobrać zwierzęta zbliżone wiekowo i o podobnej wadze.
Istotne jest zapewnienie możliwości pobierania paszy wszystkim maciorom jednocześnie oraz podawanie pasz objętościowych (wysokowłóknistych), zaspokajających głód, potrzebę żucia oraz dających im uczucie sytości. W przypadku zauważenia w grupie wyjątkowo agresywnych zachowań lub skutków takiego zachowania, jeśli zawiodły dotychczasowe metody zapobiegania walkom, zwierzęta agresywne, jak i ich ofiary powinny być z grupy usunięte, przynajmniej czasowo.
Dominika Stancelewska
