Jednocześnie 29 maja to też termin, do którego rolnik ma czas na złożenie do powiatowego lekarza weterynarii oświadczenia, że nie będzie w stanie spełnić wymagań bioasekuracji. W takim przypadku powiatowy lekarz, po przeprowadzeniu kontroli w gospodarstwie, wyda decyzję nakazującą zabicie świń utrzymywanych w gospodarstwie lub poddanie ich ubojowi oraz zakaże wprowadzania do gospodarstwa i utrzymywania w nim świń przez cały okres obowiązywania programu, czyli do końca 2018 roku.
Jednocześnie hodowcy przysługiwać będzie odszkodowanie za zabite lub poddane ubojowi zwierzęta. Będzie ono wypłacane przez powiatowego lekarza weterynarii. Ponieważ rolnicy w czasie realizacji programu nie będą mogli ponownie wprowadzić świń do swojego gospodarstwa, otrzymają także rekompensaty przyznawane przez biura powiatowe Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Wniosek o przyznanie rekompensaty należy złożyć do ARiMR w terminie 3 miesięcy od wejścia w życie rozporządzenia, czyli do 29 lipca bieżącego roku. Do wniosku należy dołączyć kopię decyzji wydanej przez powiatowego lekarza weterynarii oraz dokumenty potwierdzające jej wykonanie.
Tym, którzy nie dostosują gospodarstw do wymagań bioasekuracji w ciągu jednego miesiąca i nie złożą w tym terminie oświadczenia do powiatowego lekarza weterynarii, będzie przysługiwać wyłącznie odszkodowanie za zabite lub ubite zwierzęta. Nie otrzymają natomiast rekompensaty. A świnie i tak zostaną ubite, a zakaz chowu wprowadzony.
Nowe wymogi
Program bioasekuracji wprowadzony rozporządzeniem ministra rolnictwa będzie realizowany na obszarze województwa podlaskiego w powiatach: sejneńskim w gminach Giby i Sejny, augustowskim w gminach Lipsk i Płaska, białostockim w gminach Czarna Białostocka, Gródek, Supraśl, Wasilków i Michałowo oraz sokólskim w gminach Dąbrowa Białostocka, Janów, Krynki, Kuźnica, Nowy Dwór, Sidra, Sokółka i Szudziałowo. To rolnicy z tych regionów zobowiązani są do dostosowania gospodarstw do wymagań bioasekuracji określonych w programie w terminie jednego miesiąca od wejścia w życie rozporządzenia. Ma to na celu zapobieganie szerzeniu się afrykańskiego pomoru świń. Poza już obowiązującymi przepisami producenci trzody chlewnej dodatkowo będą musieli:
zabezpieczyć gospodarstwo, w którym są utrzymywane świnie w systemie otwartym, podwójnym ogrodzeniem o wysokości co najmniej 1,5 m na podmurówce lub z wkopanym krawężnikiem;
wdrożyć program monitorowania i zwalczania gryzoni;
przeprowadzić okresowe zabiegi dezynsekcji (od kwietnia do listopada każdego roku);
prowadzić rejestr środków transportu do przewozu świń, które wjeżdżają na teren gospodarstwa, oraz rejestr wejść osób do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie;
zabezpieczyć budynek, w którym są utrzymywane świnie, przed dostępem zwierząt domowych;
utrzymywać świnie w zamkniętych pomieszczeniach, z wyjątkiem świń utrzymywanych w systemie otwartym;
zapewnić, aby osoby mające kontakt ze świniami w gospodarstwie nie utrzymywały własnych świń poza tym gospodarstwem oraz nie zajmowały się dodatkowo obsługą świń w innych gospodarstwach;
zapewnić, aby do budynków, w których są utrzymywane świnie, nie wchodziły osoby postronne;
zapewnić, aby osoby przebywające w budynkach inwentarskich używały odzieży ochronnej oraz obuwia ochronnego.
Wzmocnienie nadzoru
Według danych Inspekcji Weterynaryjnej, na obszarze objętym programem bioasekuracji na stan z początku kwietnia znajdowało się 2130 gospodarstw, w których była utrzymywana trzoda chlewna. W przybliżeniu w 40% tych stad (liczących od 1 do 6 świń) zwierzęta były utrzymywane przede wszystkim na użytek własny. Ponadto w okresie od czerwca do sierpnia 2014 roku Inspekcja Weterynaryjna przeprowadziła kontrole w 527 spośród tych 2130 gospodarstw. Okazało się, że 91% gospodarstw nie spełnia wszystkich wymagań dotyczących bioasekuracji. Na podstawie wyników kontroli gospodarstwa podzielono na trzy grupy.
Do grupy pierwszej zakwalifikowano gospodarstwa, które nie spełniały wymagań związanych z bioasekuracją. Takich stad było 185 (około 35% skontrolowanych). Grupa druga, którą stanowiły 294 gospodarstwa, to stada spełniające wymagania związane z bioasekuracją, z wyłączeniem wymagań, których spełnienie stanowi jeden z warunków umożliwiających wywóz świń poza obszar objęty ograniczeniami określonymi w marcu 2014 roku. Najmniejszą grupę (48 gospodarstw, około 9%) stanowiły stada świń, które spełniają wszystkie wymagania związane z bioasekuracją.
Po wystąpieniu pod koniec stycznia kolejnego ogniska ASF w naszym kraju Komisja Europejska wydzieliła w ramach już wcześniej ustanowionego obszaru objętego ograniczeniami dodatkową strefę z jeszcze większymi obostrzeniami. Jest to tzw. obszar zagrożenia, obejmujący gminy Gródek i Michałowo w powiecie białostockim oraz Krynki, Kuźnica, Sokółka i Szudziałowo w powiecie sokólskim.
Podobne obszary, czyli tzw. strefa III, zostały utworzone w 2014 roku na Litwie i Łotwie. Nasz jest z nich wszystkich najmniejszy, a zasady wdrażane na terenie gmin nim objętych dotyczą w szczególności ograniczeń związanych z wprowadzeniem świń i produktów z nich uzyskanych na rynek. Świnie mogą być wysyłane poza obszar zagrożenia tylko do uboju w rzeźni zatwierdzonej przez powiatowego lekarza weterynarii. Ponadto ubój musi odbywać się w specjalnie wyznaczonym do tego celu dniu. Zwierzęta kierowane na ubój muszą przebywać w gospodarstwie co najmniej 30 dni, a ich transport z gospodarstwa do miejsca uboju powinien odbywać się trasą uzgodnioną z powiatowym lekarzem weterynarii. Świeże mięso pozyskane ze świń z obszaru zagrożenia może być umieszczane wyłącznie na rynku krajowym.
Dominika Stancelewska
