Salers - jedna z najstarszych i najczystszych genetycznie ras w Europie

Natura i francuscy hodowcy wyposażyli salersa w zdolności do bytowania w najtrudniejszych warunkach. Bydło charakteryzują się niesamowitą odpornością i żywotnością oraz doskonałą płodnością, łatwością porodów i dobrą żywotnością cieląt. Posiada najwyższą mleczność wśród ras mięsnych. W przeciętnych warunkach dzienna produkcja mleka przez krowy mamki w ciągu pierwszych 6 miesięcy wynosi: salers – 9 l, charolaise – 7,5 l, limousine – 6,5 l, a hereford tylko 5 l. Bydło to nie musi być utrzymywane w budynkach. Drzewa, zarośla i obniżenia terenu stanowią dla salersów wystarczającą osłonę przed wiatrem i opadami. Krowy salers to najlepszy materiał mateczny, nadający się do krzyżowania towarowego z rasami mięsnymi o wysokim potencjale przyrostów i odkładania masy mięśniowej: limousine, charolaise. Najładniej umięśnione cielęta uzyskuje się poprzez krzyżowanie krów salers z buhajami charolaise.

Rysunki bydła salers datowane na 5000 lat p.n.e odnalezione zostały przez archeologów w jaskiniach, w okolicy miasteczka Salers (stąd nazwa rasy) położonego w Masywie Centralnym we Francji. Za przodków rasy uważa się starożytne czerwone bydło egipskie. Mająca takie korzenie rasa salers znacznie różni się od pozostałych ras francuskich. Miejsce jej pochodzenia to górzysty region położony na wysokości od 600 do 1300 m n.p.m., charakteryzujący się trudnymi warunkami środowiskowymi. Gleby są słabe, występują długie, mroźne i śnieżne zimy oraz pora letnia z dużymi amplitudami temperatur i opadami deszczu. Tak trudne warunki miały znaczny wpływ na kształtowanie się rasy i utrwalenie jej pozytywnych cech. Podstawą wyżywienia salersów były trawy w okresie letnim i siano podczas zimy z małą dostępnością do zbóż. Bydło służyło jako zwierzęta pociągowe, źródło wołowiny i mleka.

Salersy są bydłem o umaszczeniu brunatnoczerwonym, o gęstej sierści z dużymi lirokształtnymi rogami. Krowy ważą od 650 do 850 kg (największe sztuki nawet 950 kg). Byki ważą od 1000 do 1200 kg (największe sztuki 1400 kg). Średnia wysokość krów w kłębie – 144 cm, buhajów – 154 cm. Bydło to nie ma problemów z porodami. Cielęta po urodzeniu są długie i chude, ważą od 35 do 40 kg.

Samice posiadają bardzo szerokie miednice, co powoduje niski stres podczas porodów zarówno dla matki, jak i dla cielęcia. Młode oseski tej rasy znane są z tego, że zaraz po porodzie wstają i piją mleko. Hodowcy tej rasy podają, że cielaka należy zakolczykować w przeciągu godziny po porodzie, później będzie ciężko go złapać. Mleczność wynosi około 3000 litrów na laktację. Najlepsze sztuki dają ponad 5000 litrów. Laktacje są długie, co powoduje, że dokarmianie cieląt na pastwisku staje się zbyteczne. Ogromną zaletą rasy jest długowieczność, krowy dożywają 15 lat. Bydło doskonale zimuje ponieważ wytwarza solidną pokrywę włosową. Salersy są bardzo płodne, dosyć szybko też dojrzewają. Potrafią się wyżywić z marnych jakościowo użytków zielonych. Przy dobrym żywieniu 14-miesięczny opas może ważyć ponad 500 kg. Dorosłe buhaje są znane z tego, że potrafią pokryć podczas jednego sezonu aż 80 samic. Ogólnie można powiedzieć, że salers jest zbalansowaną rasą.

We Francji 95% pogłowia tego bydła użytkowane jest jako rasa mięsna, natomiast od 5% pozyskuje się mleko, z którego wytwarzane są lokalne sery Cantal, Salers i Saint Nectaire z unijnym świadectwem miejsca pochodzenia. Również wołowina salers posiada swoje własne oznakowanie zależnie od miejsca pochodzenia, np. „Wołowina z Ardeńskich pastwisk ziołowych”.

Pogłowie krów rasy salers we Francji liczy 196 tys. sztuk, z czego 31 tys. znajduje się pod oceną użytkowości. Poza Francją salersy hodowane są w 25 krajach, m.in. w Argentynie, Australii, Nowej Zelandii, Brazylii, Belgii, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Kanadzie, USA, a także w Afryce i krajach byłego Związku Radzieckiego.

W Polsce pogłowie krów rasy salers nie przekracza kilkuset sztuk i skupione jest głównie w regionie dolnośląskim i pomorskim, spotykane są również stada na pograniczu województwa wielkopolskiego i kujawsko-pomorskiego.