Czy przepisy o bioasekuracji świń na własny użytek będą zaostrzone?

Obniżone wymagania dotyczące bioasekuracj - dla kogo?

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 8 maja 2023 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń obniżone wymagania dotyczą rolników utrzymujących świnie wyłącznie w celu produkcji mięsa na użytek własny i polegają na zwolnieniu z niektórych wymagań. Oznacza to, że:

• nie ma konieczności sporządzenia przez posiadaczy zwierząt spisu posiadanych świń z podziałem na prosięta, warchlaki, tuczniki, lochy, loszki, knury i knurki ani bieżącego aktualizowania tego spisu,
• odstąpiono od obowiązku prowadzenia rejestru wjeżdżających na teren gospodarstwa środków transportu do przewozu świń, paszy lub produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego oraz rejestru wejść osób do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie,
• nie ma konieczności stosowania się do nakazu wykonywania w danym gospodarstwie czynności związanych z obsługą świń wyłącznie przez osoby, które wykonują te czynności tylko w danym gospodarstwie,
• nie jest wymagane uniemożliwienie osobom postronnym wchodzenia do budynków, w których są utrzymywane świnie,
• odstąpiono od obowiązku stosowania przed obsługą świń środków higieny niezbędnych do ograniczenia ryzyka szerzenia się ASF,
• nie jest obowiązkowe monitorowanie i zwalczanie gryzoni,
• nie ma obowiązku wykładania mat dezynfekcyjnych przed wejściami i wyjściami do gospodarstwa, a także przed wjazdami i wyjazdami z takich gospodarstw,
• przy uboju świń na użytek własny badanie laboratoryjne w kierunku ASF, dla wszystkich obszarów objętych ograniczeniami, będzie wykonywane tylko w przypadku podejrzenia wystąpienia ASF (dotychczas w obszarze I i II – w przypadku podejrzenia, a w obszarze III – zawsze). Decyzja dotycząca  konieczności wykonania takiego badania pozostanie w gestii organów Inspekcji Weterynaryjnej.

ASF zbiera żniwo w Polsce

– Jak widać zakres wprowadzonych zmian jest bardzo szeroki. Nie kwestionujemy intencji ministerstwa rolnictwa, które jak rozumiem chce ułatwić życie najmniejszym gospodarstwom, ale naszym zdaniem potencjalne konsekwencje tych zmian mogą być odczuwalne dla całego sektora trzody chlewnej w Polsce. Niestety walka z tak podstępnym wrogiem jakim jest afrykański pomór świń musi być bezwzględna, a to powinno oznaczać zaostrzanie zasad bioasekuracji a nie ich luzowanie. Zwłaszcza gdy służby weterynaryjne informują o kolejnym już 19 ognisku ASF u świń w 2023 r. – mówi Tomasz Parzybut Prezes Stowarzyszenia Rzeźników i Wędliniarzy RP.

SRW RP zwraca także uwagę, że do podobnych przemyśleń doszły również organizacje skupiające rolników. Dolnośląska Izba Rolnicza (DIR) zwróciła się do MRiRW z wnioskiem o przywrócenie części wymogów bioasekuracji, z jakich zrezygnowano w przypadku stad świń utrzymywanych na własny użytek. DIR dostrzegła bowiem ogromne zagrożenie braku kontroli nad stosowaniem ochrony biologicznej w niewielkich stadach. W kontekście ogromnej presji wirusa jaka jest obserwowana jest to bowiem gigantyczne zagrożenie dla profesjonalnych hodowców, którzy w swoich gospodarstwach spełniają wszystkie wymogi bioasekuracji.

Jaki apel w sprawie zmian dotyczących bioasekuracji ma DIR?

Dlatego Izba apeluje o przywrócenie:

• obowiązku stosowania mat dezynfekcyjnych,
• zmiany odzieży roboczej,
• prowadzenia rejestru wejść i wyjść do budynku, w którym utrzymywane są zwierzęta.

Także organizacje skupione w inicjatywie #hodowcyrazem w piśmie do ministra Roberta Telusa wyraziły zaniepokojenie decyzjami w sprawie odstąpienia od niektórych zasad bioasekuracji. Ich zdaniem obecna sytuacja epidemiologiczna ASF w Polsce stanowi stałe zagrożenie dla krajowego sektora wieprzowiny i odchodzenie od zasadniczych elementów bioasekuracji w gospodarstwach przydomowych w proponowanej skali i zakresie terytorialnym jest nieuzasadnione. Obniżenie zasad bioasekuracji może dotyczyć nawet kilkunastu tysięcy stad w Polsce.

– W mojej ocenie jest stanowczo za wcześnie na znoszenie podstawowych elementów bioasekuracji w gospodarstwach przydomowych. Przekreśla to 9 letnie wysiłki branży oraz Inspekcji Weterynaryjnej, których celem była walka z ASF. Ministerstwo rolnictwa powinno jeszcze raz przemyśleć sprawę i wyciągnąć wnioski z apeli organizacji hodowców i przetwórców – podsumowuje Tomasz Parzybut Prezes Stowarzyszenia Rzeźników i Wędliniarzy RP.

MRiRW jest przeciwne wprowadzeniu zmian 

Ale resort rolnictwa nie pozostawia złudzeń. Żadnych zmian w tym zakresie nie będzie. MRiRW przypomina, że w związku w występowaniem na terytorium Polski afrykańskiego pomoru świń (ASF) hodowcy utrzymujący świnie cały czas zobowiązani są do przestrzegania przepisów zarówno krajowych, jak i unijnych wprowadzających wymagania dla tych gospodarstw.

Obniżenie części wymagań bioasekuracyjnych dla gospodarstw utrzymujących świnie wyłącznie w celu produkcji mięsa na użytek własny, zostało wprowadzone z uwagi na zgłaszane przez część rolników postulaty odnośnie trudnej sytuacji w sektorze trzody chlewnej, związanej z rosnącymi kosztami produkcji, które szczególnie dotykają małych producentów rolnych. Obniżone wymagania mają ułatwić funkcjonowanie tych gospodarstw, poprzez zmniejszenie koniecznych do spełnienia wymagań oraz ograniczenie związanych z tym kosztów.

– Zmniejszenie wymagań dla małych, rodzinnych gospodarstw ułatwi ich funkcjonowanie i umożliwi utrzymywanie kilku sztuk świń w celu pozyskania z nich mięsa na potrzeby danej rodziny. Wdrożone rozwiązanie stanowi również wyraz zabezpieczenia żywnościowego państwa. Wielu gospodarzy zrezygnowało z chowu i hodowli świń ze względu na restrykcyjne wymagania związane z ASF. Odpowiednie współdziałanie szeregu elementów, w tym, poza wprowadzonymi uproszczeniami, m. in. różnorodne działania pomocowe dla hodowców świń, skuteczne ograniczanie dalszego szerzenia się ASF i bieżące ograniczanie zasięgu obszarów objętych ograniczeniami, będzie przekładać się na poprawę sytuacji i odbudowę pogłowia świń w Polsce – napisał w odpowiedzi na interpelację poselską wiceminister rolnictwa Krzysztof Ciecióra.

wk